اثر بخشی گروه درمانی بر عملکرد خانواده افراد تحت درمان نگهدارنده با متادون: یک کارآزمایی بالینی

چکیده مقدمه: هم‌اکنون در ایران تعداد قابل توجهی از بیماران وابسته به مواد اپیوییدی تحت درمان نگهدارنده با متادون (MMT یا Methadone maintenance therapy) می‌باشند. یکی از این عوارض اجتماعی وابستگی به مواد، از هم گسیختگی خانواده و کاهش رضایت زناشویی است. این مطالعه با هدف، تعیین تأثیر گروه درمانی مبتنی بر تغییر رفتار ترانس تئوریکی بر عملکرد خانواده بیماران تحت درمان MMT انجام شد. روش‌ها: در کارآزمایی بالینی حاضر، 48 فرد متأهل 19 تا 40 ساله تحت درمان نگهدارنده با متادون به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و شاهد قرار داده شدند. در گروه مداخله، درمان گروهی بر اساس مدل تغییر رفتار ترانس تئوریکی شامل 29 جلسه (2 بار در هفته) صورت گرفت. برای ارزیابی آسیب‌شناسی و سلامت کلی خانواده از دو پرسش‌نامه FAD (Family assessment device) و MCQ (Marital conflict questionnaire) که روایی و پایایی آن‌ها مورد تأیید بود، استفاده شد. یافته‌ها: در مجموع 24 نفر در گروه شاهد و 23 نفر در گروه مداخله (یک نفر در جلسات اولیه گروه درمانی از شرکت در مطالعه انصراف داد) مورد ارزیابی قرار گرفتند. میانگین (± انحراف معیار) سن گروه مداخله و شاهد به ترتیب 8/4 ± 9/33 و 3/4 ± 8/32 سال بود (40/0 = P). میانگین نمره پرسش‌نامه FAD و MCQ بین دو گروه قبل از شروع مداخله معنی‌دار بود (05/0 P). نتیجه‌گیری: عملکرد خانواده افراد تحت درمان MMT بهبود نشان داد؛ بنابراین، می‌توان با استفاده از گروه درمانی در جهت بهبود عملکرد خانواده این گروه از بیماران گام برداشت. با توجه به طولانی بودن نسبی طول درمان و تعدد جلسات، امکان انجام این مداخله نیاز به پژوهش بیشتری دارد. واژگان کلیدی: تغییر رفتار، رضایت زناشویی، وابستگی به مواد، الگوی فرانظر