بررسي زيرساخت‌هاي پديده اعتياد با روش مسأله‌يابي مشاركتي در دانش‌آموزان دبيرستاني

چکیده مقدمه: اعتیاد یکی از معضلات پیچیده در جمعیت جوان ایران می‌باشد که به ابعاد فرهنگی و اجتماعی این بیماری اجتماعی کمتر پرداخته شده است. این تحقیق با در نظر گرفتن بسترهای فرهنگی، اجتماعی و محیطی به بررسی زیرساخت‌های اعتیاد از دیدگاه دانش‌آموزان دبیرستانی کرمان در سال 87-1386 پرداخته است. روش‌ها: این مطالعه کیفی از طریق کارگاه‌های یک روزه مسأله‌یابی مشارکتی در دانش‌آموزان 10 دبیرستان کرمان انجام شد. عبارات حاصل از هر کارگاه تا اشباع داده‌ها تحلیل محتوا گردید و جهت اطمینان از روایی و پایایی علاوه بر بازنگری و اتحاد نظر مشارکت کنندگان، طبقه‌بندی و کدگذاری دوبار توسط دو نفر انجام شد. یافته‌ها: در مجموع 212 دانش‌آموز شامل 3/45 درصد دختر و 7/54 درصد پسر در مطالعه شرکت داشتند. دانش‌آموزان فقدان دانش، وجود نگرش مثبت و تلقی اعتیاد به عنوان یک ارزش را به عنوان زیرساخت‌های اصلی روی آوردن به اعتیاد مطرح نمودند. همچنین به مقولاتی مانند روابط دوستان و خانواده، وضعیت اقتصادی، مشکلات روانی شخصیتی و دسترسی آسان اشاره گردید. ضعف یا عدم اجرای قوانین جاری، وضعیت جغرافیایی و اعتیاد به عنوان یک توطئه نیز در اظهارات آنان مشاهده شد. نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد که وجود نگرش مثبت و ریشه‌های تاریخی اعتیاد در کنار فرایند تغییر ارزش‌ها موجب رشد اعتیاد در جامعه جوان می‌باشد که شاید موجب خنثی شدن تدابیر امنیتی، قانون‌گذاری و حتی آموزشي شده است. بنابراین افزایش عوامل محافظتی فردی و فرهنگ‌سازی با گرایش به لایه‌های درونی ارزش‌ها و نگرش‌ها توصیه می‌گردد