TURKEY 6th SEED CONGRESS WITH INTERNATIONAL PARTICIPATION Proceedings Book

ÖNSÖZ Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) ile Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Ayhan Şahenk Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi tarafından 10-13 Eylül 2018 tarihlerinde, Niğde’de Uluslararası Katılımlı Türkiye 6. Tohumculuk Kongresi’ni düzenlemiş olmaktan büyük onur ve kıvanç duyuyoruz. Bitkisel üretimin başlangıç materyali olan tohum, fidan, fide, yumru, soğan gibi tüm bitki çoğaltım materyallerinin ortak ismi olarak kullanılan tohumluk, verimli ve kaliteli bir bitkisel üretimin ön koşuludur. Son yıllarda genetik ve tarım teknolojilerindeki hızlı gelişmeler, tohumculuk sektöründe önemli değişimlerin yaşanmasına neden olmuştur. Günümüzde tohumluk, sadece tarımsal bir girdi değil aynı zamanda teknoloji kullanılarak elde edilen, yüksek ekonomik değere sahip, sürdürülebilir gıda üretimi için stratejik öneme sahip bir ürün haline gelmiştir. Bitki ıslahı, genetik ve tohum teknolojilerine daha fazla yatırım yapan ülkeler tohumculuk alanında küresel güçler haline gelirken, bu alanlara gerekli önemi vermeyen ülkelerin tohumda dışa bağımlılığı artmış, gıda üretiminin sürdürülebilirliği tehdit altına girmiştir. Ülkemizde 2006 yılında 5553 Sayılı Tohumculuk Kanununun yürürlüğe girmesinden sonra tohumculuk sektöründe önemli gelişmeler olmuş, özellikle son on yılda yerli tohumluk üretimine verilen desteklerin de artması ile sektör hızlı bir gelişme sürecine girmiştir. Bugün geldiğimiz noktada Türkiye yıllık bir milyon tona ulaşan sertifikalı tohumluk üretimi ile küresel ölçekte önemli bir aktör olma yolunda ilerlemektedir. Ulusal tohumculuk sektörümüzün 2023 yılı hedefi yıllık 1,5 milyon ton sertifikalı tohumluk üretimine ulaşmaktır. Ülkemizde bu hedefe ulaşmak için gerekli potansiyel bulunmakla birlikte, bu potansiyelin gerçeğe dönüştürülebilmesi için tohumculuk alanında daha fazla bilgi üretimi, Ar-Ge ve kalifiye insan kaynağına ihtiyaç olduğu aşikârdır. Kongremiz, bitki ıslahı ve genetiği, tohumculukta biyoteknoloji kullanımı, tohumluk teknolojileri, tohumculukta üretim süreçlerinin iyileştirilmesi, sertifikasyon sistemleri, tohumluk pazarlaması, ıslahçı hakları ve etik gibi tohumculuk sektörünü ilgilendiren tüm konuları ele almıştır. Kongreye, Türkiye’den 23 üniversite, 12 kamu araştırma kurumu, 9 özel sektör kuruluşu ile TÜRKTOB, TSÜAB ve TODAB gibi 3 tohumculuk çatı kuruluşundan toplam 180 kişi katılım göstermiştir. Ayrıca 9 farklı ülkeden 18 araştırıcı kongreye iştirak etmiştir. Üç gün boyunca ülkemiz tohumculuk sektörü için önem arz eden konularda, beş tanesi yabancı bilim insanları olmak üzere, davetli konuşmacılar tarafından 12 adet çağrılı bildiri ve 15 paralel oturumda 74 sözlü bildiri sunulmuş, ayrıca 32 adet poster bildiri yer almıştır. Kongre kapsamında özel sektör temsilcileri ve akademisyenlerin katılımıyla “Tohumculukta teknoloji kullanımı ve Türkiye’deki uygulamalar” konusunda bir de panel düzenlenmiştir. Uluslararası katılım sayesinde sadece ülkemizde değil farklı ülkelerde yapılan çalışmaları da takip etme şansımız olmuştur. Kongreyi başta TÜRKTOB olmak üzere TSÜAB ve TODAB gibi tohumculuk çatı kuruluşları en üst düzeyde sahiplenmiş ve destek vermişlerdir. Burada her üç birliğimizin de başta yönetim kurulu başkanları olmak üzere tüm yönetim kurulu üyelerine sonsuz teşekkürlerimi iletmek istiyorum. Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Tohumculuk Daire Başkanlığı, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü Kongrenin her aşamasında bizlere destek vermişlerdir. Aynı şekilde Niğde ili de bu kongreyi en üst düzeyde sahiplenmiş ve destek vermiştir. Desteklerinden dolayı başta Niğde Valimiz Sayın Yılmaz Şimşek olmak üzere, Niğde Belediye Başkanımız Sayın Rıfat Özkan’a, Niğde Kültür ve Turizm İl Müdürü Sayın Basri Akdemir’e, Patates Araştırma Enstitüsü Müdürü Sayın Uğur Pırlak’a şükranlarımı arz ediyorum. Bilim Kurulu üyeleri, Kongreye gönderilen 150’ye yakın bildiriyi titizlikle inceleyerek bugünkü programın oluşmasına katkı vermişlerdir. Kongremize sponsor olarak destek veren özel sektör kuruluşları Progen Tohum, Yüksel Tohum ve May Tohum’a teşekkürlerimizi ifade ediyoruz. Son olarak, yaptığımız tüm etkinliklerde olduğu gibi desteğini her zaman arkamızda hissettiğimiz, kongrenin başarılı bir şekilde düzenlenebilmesi için üniversitenin tüm imkanlarını seferber eden sayın Rektörümüz Prof.Dr. Muhsin Kar’a, üniversitemiz çalışanlarına, kongre hazırlık sürecinde gece gündüz fedakarca çalışan öğrencilerimize ve düzenleme kurulu üyelerine teşekkürlerimi sunuyorum. Türkiye tohumculuk sektörünün çatı kuruluşu TÜRKTOB ile birlikte düzenlediğimiz, uluslararası katılımlı ve tohumculuk alanında ülkemizdeki en geniş kapsamlı bilimsel etkinlik olan kongremize göstermiş olduğunuz ilgi ve alaka için hepinize teşekkürü borç biliriz. Prof.Dr. Mehmet Emin ÇALIŞKAN Düzenleme Kurulu BaşkanıKONGRE DEĞERLENDİRMESİ Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi ev sahipliğinde 10-13 Eylül 2018 tarihleri arasında Niğde’de düzenlenen Türkiye 6. Tohumculuk Kongresi’nin sonunda Kapanış Oturumu düzenlenerek Kongrenin genel değerlendirmesi yapılmış, bundan sonraki kongreler için öneriler tartışılmıştır. Moderatörlüğünü Kongre Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Mehmet Emin Çalışkan’ın yaptığı Kapanış Oturumuna, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Uğur Bilgili, Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi Tarım ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. H. Özkan Sivritepe, Ege Üniversitesi Tohumculuk Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hülya İlbi, Atatürk Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Kemalettin Kara ve Türkiye Tohumcular Birliği Genel Sekreteri Dr. Muhteşem Torun konuşmacı olarak katılmışlardır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, Türkiye Tohumculuk Kongresinin yapısı ve organizasyonlarına yönelik aşağıdaki tavsiye kararları alınmıştır: 1) Kongrede bildirilerin tohum yetiştiriciliği, tohum fizyolojisi, çeşit ıslahı ve adaptasyonu gibi konularda yoğunlaştığı, tohum teknolojileri, tohumluk muhafaza ve pazarlama, ıslahçı hakları ve etik gibi konularda bildiri sayısının yok veya çok az olduğu görülmüştür. Aynı şekilde fide ve fidan gibi tohumculuk sektörünün ana faaliyet alanlarında bildirilerin olmaması önemli bir eksiklik olarak değerlendirilmiştir. Gelecek kongrelerde tohumculuk sektörünü ilgilendiren farklı konularda bildirilerin olmasına gayret gösterilmeli, belirlenecek güncel konularda çağrılı bildirilerin davet edilmesi yararlı olacaktır. 2) Tohumculuk kongrenin hedeflenen amaçlarına ulaşabilmesi için tohumculuk sektörünün tüm paydaşlarının katılımının (Bakanlık, üniversite ve özel sektör) sağlanması büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle gelecek kongrelerde tüm paydaşların daha fazla katılımını sağlayacak mekanizmaların geliştirilmesi yararlı olacaktır. Kongre düzenleme aşamasında her üç paydaş grubu temsilcilerinin birlikte çalışarak, tohumculuk sektörü açısından stratejik öneme sahip konuların belirlenmesi sağlanmalıdır. Yurtdışından davet edilecek konuşmacıların da bu stratejik konulara yönelik olması daha yararlı olacaktır. 3) Özel sektör tarafından yapılan Ar-Ge faaliyetlerinin sonuçlarını da bu tip kongrelerde sunulması, akademik camia ile özel sektör işbirliğinin artması açısından yararlı olacaktır. Kongrede sunulan bildirilerin daha çok akademik içerikli olması özel sektörün ilgi göstermemesine neden olmaktadır. 4) Özel sektörün katılımını artırmaya yönelik olarak tohumculuk birlikleri (TÜRKTOB, TSÜAB, vb.) üyelerini teşvik mekanizması oluşturmalıdır. Örneğin TSÜAB her yıl belirli sayıda üyesinin URGE toplantılarına katılım bedellerini ödemektedir. Tohumculuk kongreleri için de ilgili birlikler belirli sayıda üyesinin katılım bedellerini üstlenirse, özel sektör katılımı artacaktır. 5) Son dönemlerde kamuoyunda, özellikle uzman olmayan kişilerce, tohum/tohumculuk konusunda (hibrit tohum kullanımı, GDO’lu tohum vb.) son derece yanlış ve spekülatif açıklamalar/yorumlar yapılmaktadır. Gerçekle örtüşmeyen bu tip açıklamalar sektöre zarar vermektedir. Tohumculuk konusunda çalışan uzmanların ve sektör temsilcisi olan kurumların kamuoyunu bilgilendirme adına daha fazla açıklamalar yapmaları gerekmektedir. 6) Kongrenin uluslararası katılımlı olarak devam etmesi uygun olacaktır. Ancak İngilizce sunuların bir oturumda birleştirilerek çeviri hizmetinin sunulması yararlı olacaktır. 7) Aynı anda çok sayıda paralel oturumun olması katılımcıların birçok bildiriyi dinleyememesine neden olmaktadır. Paralel oturum sayısı azaltılması uygun olacaktır. 8) Tohumculuk kongrelerinin 3 yılda bir düzenli olarak yapılması uygun olacaktır. Kongre organizasyonunun her seferinde bir üniversite tarafından üstlenilmesi ancak Türkiye Tohumcular Birliği’nin de düzenleme kurulunda aktif olarak yer alması yararlı olacaktır. 9) Gelecek kongrelerde genç araştırıcıların ve öğrencilerin katılımını teşvik etmek üzere bir destek/burs sistemi oluşturulmalıdır. TÜRKTOB veya alt birlikler bu konuda sponsorluk yapabilir. 10)Kapanış Oturumunda bir sonraki kongrenin nerede yapılacağı konusunda oylama yapılmıştır. Ege Üniversitesi, Şırnak Üniversitesi ve Iğdır Üniversitesinin organizasyonu için aday olduğu Türkiye 7. Tohumculuk Kongresinin, 2021 yılından Iğdır Üniversitesi ev sahipliğinde Iğdır’da yapılmasına karar verilmiştir. …Altın Sponsor: TSÜAB (Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği) , Gümüş Sponsor: TODAP (Tohum Dağıtıcıları Alt Birliği), Bronz Sponsorlar: ProGen, Yüksel Tohum, Öğle Yemeği Sponsoru MA