Evaluacija ergonomskih faktora u stomatološkom radu i procena faktora rizika

Introduction. A large numbers of studies indicate that work related diseases; mostly musculo-skeletal disorders are very frequent among dental professionals. That can be explained by the fact that dental profession is very demanding, involves providing assistance to the patients in a specific work environment. During daily work dentist are fully committed to their patients, in order to offer them professional and quality service and support. At the same time they often neglect themselves, or body position, attitude, habits during the work. It all could have implications on their health. It is very hard for the dentist to find the optimal body posture during their work. Inadequate dentist's working posture is the highest risk factor for development of muskuloskeletal disorders. Suggestions regarding the preferred position for dental work are changing together with the development of dentistry and dental equipment. Development of the sitting position in dentistry was an attempt to eliminate discomfort and fatigue. Unfortunately, the seated working position has not reduced muskuloskeletal disorders in dentistry, and optimal working positions are still topic of discussion. Those facts indicate that dental ergonomics as very young science presents the focus of interests of many professionals. Dental ergonomics is an adaptation of the work environment and working methods of dentist and other members of the team, with full respect of their physical and mental capacities, in order to perform professional activities in healthy, safe and comfortable way. Objective. The aim of this study was to determine the muscle activity of the neck, shoulders and back muscles, during dental examination in sitting and standing dentist's work position, to determine when occurrence of pain begin among dentists during their career, investigate the prevalence of pain during dental work among population of dentists, as well as to identify preventive measures. Material and methods. In order to solve the objectives, the research was realized in two segments. Specially designed questionnaires by the researchers were used in the study...Uvod.Veliki broj studija u svetu govori u prilog tome da su bolesti u vezi sa radom, u prvom redu mišićno-skeletna oboljenja, veoma česta u populaciji stomatologa. Uzrok tome može se naći u činjenici da je stomatološka profesija veoma zahtevna, podrazumeva pružanje pomoći pacijentima u specifičnom radnom okruženju. Stomatolozi inkorporiraju svoje stavove, vrednosti, ponašanje da bi radili u najboljem interesu pacijenta, i postavljaju pacijenta na prvo mesto. Istovremeno često zanemaruju sebe, odnosno položaj tela, stav, navike tokom rada. To sve može imati posledice na opšte zdravlje samih stomatologa. Uvođenjem sedeće radne pozicije, kao i naprednim razvojem opreme, nije se doprinelo redukciji učestalosti mišićno-skeletnog bola kod stomatologa. Optimalna radna pozicija u stomatologiji je i dalje tema istraživanja. Navedene činjenice govore u prilog tome da se dentalna ergonomija kao mlada nauka sve više razvija, i biva predmet sve većeg interesovanja profesionalaca širom sveta. Dentalna ergonomija kroz adaptaciju radnog okruženja i metoda rada omogućava stomatologu i ostalim članovima tima, zdravo, bezbedno i komforno obavljanje njihove profesionalne aktivnosti, uz poštovanje njihovih fizičkih i psihičkih kapaciteta. Cilj istraživanja bio je da se odredi mišićna aktivnost mišića vrata, ramena i leđa tokom stomatološkog pregleda u sedećoj i stajaćoj radnoj poziciji, da se odredi kada tokom radnog veka počinje da se javlja MS bol tokom stomatološkog rada, kao jedan od prvih simptoma bolesti u vezi sa radom, da se ispita učestalost MS bola koji se javlja u različitim regijama tela, kao simptoma bolesti u vezi sa radom, tokom rada kod stomatologa, kao i da se da se odrede preventivne mere. Materijal i metode. Za rešavanje postavljenih ciljeva, istraživanje se realizovalo u dva pravca. Studijom u kojoj su korišćeni specijalno dizajnirani upitnici, su obuhvaćeni radno aktivni stomatolozi i privatnog i državnog sektora, koji žive i rade na teritoriji Srbije, kao i studenti završne godine Stomatološkog fakulteta. Dizajnirani upitnici su obuhvatili 78 pitanja koja su definisala: individualne karakteristike, socio-ekonomske faktore, metod i organizaciju rada, zadovoljstvo poslom, zdravstveno stanje stomatologa, prisustvo i lokalizaciju mišićno-skeletnih oboljenja, primenjen tretman i profilaktičke aktivnosti..