Wijze van conceptie en tijd tot zwangerschap als indicatoren van vruchtbaarheid in een Vlaams geboortecohort

Inleiding: Naast sociale en economische factoren wordt verminderde vruchtbaarheid genoemd als oorzaak van het dalende geboortecijfer in Vlaanderen. De tijd die nodig is om tot een gewenste, natuurlijke bevruchting te komen, de zogenaamde ‘tijd tot zwangerschap’ (kortweg TTZ), is een maat voor het schatten van de prevalentie van verminderde vruchtbaarheid in een bevolking (TTZ > 12 maanden). Het doel van dit onderzoek is een beschrijving te geven van de wijze van conceptie en tijd tot zwangerschap van kinderen in Vlaanderen, en een analyse van determinanten van TTZ. Methode: In het Vlaamse geboortecohortonderzoek JOnG! (2008–2009) werden ouders van 2106 zuigelingen bevraagd over de wijze van conceptie en de tijd tot de zwangerschap van hun kind. Er werden vier groepen onderscheiden, namelijk vruchtbaarheidsbehandeling (10,2%), niet-geplande natuurlijke zwangerschap (11,9%), geplande spontane zwangerschap met TTZ ≤ 12 m (70,0%) en geplande spontane zwangerschap met TTZ > 12 m (5,6%). Van 2,3% was de TTZ niet bekend. Factoren die een TTZ > 12 m beïnvloeden werden geanalyseerd door middel van logistische regressie. Resultaten: Een laag opleidingsniveau van de ouders (oddsratio (OR) = 2,51; p = 0,008) en leeftijd van moeder en vader > 35 jaar (respectievelijk OR = 4,59 en 3,21; beide p 12 m. Voor roken van moeder voor de zwangerschap is dit na correctie voor de andere determinanten niet het geval. De prevalentie van ongeplande zwangerschap ligt in de lijn van die in andere Europese landen, en is sociaaleconomisch bepaald. Conclusie: De impact van persoonlijke en/of omgevingsfactoren op de vruchtbaarheid van koppels in Vlaanderen wordt hiermee bevestigd