Causaliteit en de paradoxen van Simpson en Berkson

Er zijn paradoxen waarbij causaliteit een rol speelt. Twee interessante voorbeelden hiervan zijn Simpsons paradox en Berksons paradox. Causaliteit is een oorzakelijk verband tussen twee gebeurtenissen, waarbij de oorzaak invloed heeft op het gevolg. Vooral het oorzakelijke verband is hierbij belangrijk, want het kan zo zijn dat er twee gebeurtenissen zijn, die samenhang vertonen, maar waartussen geen oorzakelijk verband is, dan heb je een associatie. Een belangrijk statement is dat causaliteit niet gelijk is aan associatie. Associatie kan je uitdrukken met de statistische taal zoals we die kennen, maar om causale verbanden uit te drukken moeten we nieuwe notaties introduceren. Een manier om causaliteit uit te drukken is met behulp van het counterfactualmodel, hiermee kunnen we de standaard statistische taal uitbreiden, zodat we causale verbanden kunnen berekenen. Dit model kunnen we gebruiken om Simpsons paradox met behulp van causaliteit toe te lichten en dan zal je zien dat als we de paradox causaal zouden interpreteren dat er helemaal geen sprake is van een paradox. Een andere manier om causale verbanden weer te geven is met behulp van grafen. De eerste keer dat causale verbanden op een mathematische manier werden weergegeven was rond 1920 door Sewall Wright. De benadering met grafen kan gebruikt worden om Berksons paradox toe te lichten. Hiermee zal je zien dat je eenvoudig verkeerde conclusies kan trekken als je niet de causale relaties bekijkt.StatisticsApplied mathematicsElectrical Engineering, Mathematics and Computer Scienc