Społeczna konstrukcja wiarygodności cudzoziemca w procedurze uchodźczej

The Social Construction of Credibility: A Foreigner in the International Protection ProcedureThis article is devoted to symbolic violence occurring in the international protection procedure. The study focuses on the stages of the procedure in which the asylum-seeker is granted a chance to speak for themselves, and yet is unable to represent their case effectively due to sociocultural differences. As a result, even if their life situation qualifies them for refugee status, migration offices and courts are likely to issue a negative decision. Cases in which the failure to represent oneself results from sociocultural differences are described in the article as instances of symbolic violence. Following Dell Hymes and Katrijn Maryns, I stress the role of language-related inequality. I also employ Harold Garfinkel’s concept of degradation ceremonies in order to describe the ritual aspect of language use in statements of grounds for refusal of applications for international protection. The article is based on empirical research including a case study of an asylum-seeker family who applied for protection in Poland in the 2010s, participant observation in a free legal support centre run by a Warsaw-based NGO, and qualitative interviews with activists supporting refugees as their representatives and legal advisors. Społeczna konstrukcja wiarygodności cudzoziemca w procedurze uchodźczejPrzedmiotem artykułu jest przemoc symboliczna w postępowaniach uchodźczych. Skupiam się na etapach procedury, w których migranci przymusowi – mimo, że zgodnie z prawem udziela im się głosu – nie są w stanie skutecznie reprezentować swojej sprawy z powodu różnicy kulturowej. Nawet więc jeśli ich życiowa sytuacja uzasadnia przyznanie im statusu uchodźcy, urzędy i sądy mogą negatywnie rozpatrzyć ich sprawę. Przypadki, w których nieskuteczność w reprezentowaniu własnej sprawy wynika z różnicy społeczno-kulturowej, opisuję w kategoriach przemocy symbolicznej. Za Dellem Hymesem i Katrijn Maryns podkreślam zwłaszcza rolę nierówności językowych. Odwołuję się również do Harolda Garfinkela koncepcji ceremonii degradacji, aby opisać rytualny aspekt uzasadniania decyzji odmownych w języku urzędowym. Artykuł opiera się na badaniach empirycznych obejmujących: studium przypadku postępowania uchodźczego rodziny ubiegającej się o ochronę w Polsce w drugiej dekadzie XXI w. (analiza decyzji urzędowych i sądowych), obserwację uczestniczącą w punkcie bezpłatnej pomocy prawnej prowadzonym przez organizację pozarządową, a także wywiady jakościowe z aktywistami występującymi w roli pełnomocników w procedurach uchodźczych i udzielających porad prawnych