Ilısu Baraj havzası dinek (diptera) ve kelebek (lepidoptera: papilionoidea) faunası

Kelebeklerin (Lepidoptera) doğal ekosistemde polinatör ve besin zincirinde önemli bir besin maddesi olarak önemli bir rolü vardır. Sinekler (Diptera) ise, polinatör olarak görev alması yanında bitkisel ve hayvansal maddelerin bozunumunda ve geri dönüşümünde çok önemli bir grup olup besinlerin toprağa dönüşmesinde önemli bir rol oynar. Ayrıca larvaları besin zincirinin önemli bir bileşenidir. Bu çalışmada, ekolojik ve biyolojik olarak büyük öneme sahip bu takımların Ilısu barajı su toplama havzasındaki tür çeşitliliği belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma alanı olan Ilısu barajı su toplama havzası Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, Batman, Diyarbakır, Mardin, Siirt ve Şırnak il sınırları içerisinde bulunmaktadır. Ilısu barajı Dicle nehri üzerine kurulmuş ve su toplama havzası Dicle nehri ve yan kollarından oluşmaktadır. Ilısu baraj havzası etrafı ağırlıklı olarak tarım alanlarından oluşmakta olup ıslak çayırlık ve riparyan habitatlarda bulunmaktadır. Bu çalışma ile Güneydoğu Anadolu bölgesinde önemli bir akarsu sistemi üzerinde yer alan Ilısu baraj havzasının biyoçeşitlilik açısından önemli olan Diptera ve Lepidoptera faunasının ortaya konulması, Türkiye faunasına katkıda bulunulması ve tür çeşitliliğin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Ilısu barajı havzasında bulunan dipter ve lepidopter türlerinin tespiti için 2015-2017 yılları arasında arazi çalışmaları yapılmıştır. Arazi çalışmaları için çalışma alanında farklı habitatlara sahip 24 istasyondan örnekler toplanmıştır. Örnekler atrap kullanılarak süpürme yöntemi ile toplandıktan sonra uygun yöntemler ile standart müze materyali haline getirilmiş ve ilgili literatürler kullanılarak teşhisleri yapılmıştır. Arazi çalışmalarında toplanan örneklerin teşhisi sonucunda Diptera takımdan 7 familyaya ait 35 tür ve Lepidoptera takımdan 5 familyaya ait 39 tür toplamda ise alandan 74 tür tespit edilmiştir. Tespit edilen 39 kelebek türü “Türkiye’deki Kelebeklerin Kırmızı Kitabı” kriterlerine göre değerlendirilmiş ve 37’sinin “Düşük Risk (LC)” statüsünde 2 türün ise “Yetersiz Veri (DD)” statüsünde yer aldığı tespit edilmiştir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Diptera ve Lepidoptera tür çeşitliliğinin bölgenin diğer yerlerinde yapılacak ayrıntılı çalışmalar ile bölgedeki böcek faunasının büyük bir kısmının ortaya çıkarılmasında oldukça önemli olacaktır. bu çalışmalarla bölgenin tür çeşitliliğinin artacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada değerlendirilen örnekler Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) ve Çınar Mühendislik Müşavirlik A.Ş. tarafından desteklenen “Ilısu Barajı Biyolojik Çeşitlilik Koruma Tedbirlerinin Uygulanması ve İzlenmesi projesi” kapsamında toplanmıştır