Güncellenen Yeni Ulusal Sürveyans Yaklaşımı İle Ventilatör İlişkili Olay Olgularının, Ventilatör İlişkili Pnömoni Açısından Değerlendirilmesi

Ventilatör ilişkili pnömoni (VİP), solunum yetmezliği ile ventilatör desteği alan hastalarda mortalite, morbidite ve sağlık hizmetinde maliyette artışa yol açan sık bir komplikasyondur. VİP tanısı koymak problemlidir, çünkü ideal bir tanı kriteri yoktur. Sağlık hizmetiyle ilişkili infeksiyonların sürveyansında kullanılan olgu tanımları, “Centers for Disease Control and Prevention (CDC)–Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri” tarafından 2013 yılında güncellenmiştir. Bu güncellemelerin en önemlilerinden biri ventilatörle ilişkili pnömoni (VİP) tanımı ile ilgili yenilikleri kapsamaktadır. Daha önce “National Healthcare Safety Network (NHSN)” nozokomiyal pnömoni tanı kriterlerinde yer alan değişkenlik ve görecelilik nedeniyle oldukça heterojen bulgularla bildirimi yapılan VİP olgularıyla ilgili olarak; akciğer radyolojisi tanı kriteri olmaktan çıkartılmış, düzeylerinde anlamlı artışla tanımlanan oksijenlenme bozukluğu tanıda belirleyici hale gelmiştir. Olgu tanımlarında ise “Ventilatörle İlişkili Olay (VİO)” başlığı altında; “Ventilatörle İlişkili Durum (VİD)”, “İnfeksiyona Bağlı Ventilatörle İlişkili Komplikasyon (İVİK)”, “olası VİP (OVİP)” ve “yüksek olası VİP (YOVİP)” gibi farklı klinik kategorilerin tanımlanmasıyla yeni bir sürveyans algoritması oluşturulmuştur. Ülkemizde 2017’den itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, Aydın Devlet Hastanesi Anestezi-Reanimasyon Yoğun Bakım Ünitelerinde (ARS1, ARS2, ARS3) yeni algoritmaya göre saptanan ventilatör ilişkili olay tanılı olgular retrospektif olarak incelenerek, bunların arasından ventilatör ilişkili pnömoni tanısını karşılayan olgu sayısı araştırılıp, güncellenen yeni kriterlerin infeksiyon oranları üzerine etkisi değerlendirilmiştir. Toplanan veriler SPSS 18.0 programı kullanılarak çözümlenerek istatistiksel analizleri yapılmıştır. Çalışmanın sonucu olarak şunları söyleyebiliriz; teorik olarak sistemin oynanamaması için geliştirilmiş yeni kriterler, “Positive End-Exituspiratory Pressure (PEEP)–Pozitif Son Ekspirasyon Basıncı”, “Fraction Of İnspired Oxygen (FiO2)–Solunan Havadaki Oksijen Oranı” veya her ikisinin manipülasyonuna yatkın olması sebebi ile düşündürücüdür. Ventilatör İlişkili Olay (VİO) tespitini önlemek için ünitelerin FiO2 veya PEEP'i daha küçük artışlarla ayarlaması mümkündür. PEEP ve FiO2’de artış ve azalmaların sağlanmasına yönelik herhangi bir skorlama, scala ya da algoritma bulunmamaktır. Bundan dolayı yalnızca VİP'e odaklanmayıp, oksijenasyon değişikliklerine neden olan komplikasyonların belirlenmesi ile birlikte PEEP ve FiO2’nin ayarlanmasının önemi vurgulanmalıdır.KABUL VE ONAY SAYFASI ………………………..………………….…….…… i TEŞEKKÜR …………………………………………………………….…….……… ii İÇİNDEKİLER ..…………………………………………….………...…………..…. iii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ …..…………………….…………….…. v ŞEKİLLER DİZİNİ ….………….…………………………...…………………….… vi TABLOLAR DİZİNİ ….………….…………………………...……………………... vii ÖZET ………………………………………………………………………………… viii ABSTRACT …………………………………………………………………………. x 1. GİRİŞ …………………….…………………...…………………………….….….. 1 2. GENEL BİLGİLER ……………………..…………………………………....…… 3 2.1. Sağlık Hizmeti ile İlişkili İnfeksiyonların Tanımı ……………………………… 3 2.2. Ventilatör İlişkili Pnömoni (VİP) ……….………………………………………. 3 2.2.1. Etyoloji ………….............................….………….....…………………………. 4 2.2.2. Epidemiyoloji ………………..…………………………….…………............... 5 2.2.3. Risk Faktörleri ……………………………………………..………………...... 6 2.2.4. Tanı ve Tedavi …………..…………………………………………………….. 7 2.2.5. Önleyici / Azaltıcı Girişimler …………………………………………………. 11 2.3. Ventilatör İlişkili Olay (VİO) ………………….……………………………....... 18 2.3.1. VİO Sürveyansı ile İlgili Genel İlkeler ve Tanımlamalar …………………….. 19 2.3.2. VİO Tanısı İçin Temel İlkeler …………………………….…………............... 22 2.3.3. VİO Sürveyans Algoritması …………..…………............................................. 23 2.3.4. VİO Sürveyansı Bildirimde Dikkat Edilecek Noktalar ……………………….. 26 3. GEREÇ VE YÖNTEM ……...……………………………………….………….… 29 3.1. Gereç …………………………………………………………....…..………….... 29 3.2. Yöntem …………………………………………………………………………... 29 3.2.1. İstatistiksel Değerlendirme ……….…………………………………………… 30 4. BULGULAR ……………………………………………………………………..... 31 5. TARTIŞMA …………...……….…………………...……...….……………...….... 43 6. SONUÇ VE ÖNERİLER ……………………………..…………..………….….… 49 6. 1. SONUÇ ……………………………………………..…………..………….…… 49 6.2. ÖNERİLER …………..……………………………..…………..…………..…… 50 KAYNAKLAR ..………………………………...……...………………………….… 52 Ek 1 (Olgu Rapor Formu- Tanı-Matik) ..……………………………………..……… 60 Ek 2 (Aydın İl Sağlık Müdürlüğü Onayı) …..……………………...………………… 64 Ek 3 (Etik Kurul Raporu) …..……………………...………………………………… 65 ÖZGEÇMİŞ …………………………………………...……………………………... 6