Collegial structures in the Church

The phenomenon of collegiality in the Church, a particular fruit of the Second Vatican Council, can undoubtedly be regarded as one of the most significant signs of the times. The principle of collegial operation of the episcopate with its deep biblical roots, which has entered into the life of ecclesiastical community, remains the guarantee of universality and unity. Having its basis both in episcopal ordination and in hierarchical communion, the collegiality of bishops belongs to the structure of the Church, according to the will of its Founder. Collegiality in an exact (effective) meaning, expressing the nature of the Church, is realized only in the College of Bishops with its head in the person of the Roman Pontiff. Like him, also Collegium Episcoporum (with his head) is an entity of supreme, full and universal power in the Church. Apart from collegiality in the strict sense, in the Church there are forms of collegial action as an expression of collegiality in a broader sense (affective collegiality); they reveal the bishops’ concern for other particular Churches and for the universal church. These forms include: the Synod of Bishops, particular synods, bishops’ conferences, participation of bishops in the work of the renewed Roman Curia, visits of bishops ad limina and missionary cooperation. Analysis and reflection on the problems of collegiality makes it possible to see the aspect of synodality, closely related to collegiality, as John Paul II pointed out in motu proprio Novo Millennio ineunte of January 6, 2001, encouraging to deepen this thread of discussion. It seems that the above-mentioned document of the International Theological Commission entitled La sinodalità nella vita e nella missione della Chiesa has become the answer to this suggestion.ks. prof. zw. dr hab. WOJCIECH GÓRALSKI – kierownik Zakładu Kościelnego Prawa Rodzinnego na Wydziale Prawa Kanonicznego UKSW (uprzednio ATK, od 1995), założyciel i redaktor naczelny kwartalnika „Ius Matrimoniale”, członek kilkunastu Rad Naukowych i Redakcji czasopism naukowych oraz kilku Towarzystw Naukowych, w tym Consociatio Internationalis Studio Iuris Canonici Promovendo, wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Kanonistów Polskich, sędzia w Sądzie Biskupim w Płocku. Był profesorem: WSD w Płocku (1970-2012), KUL (1977-1996), PW, Filia w Płocku (1995-2004), UW, Filia w Białymstoku (1991-1993), Uczelni Łazarskiego (1998-2000). W 1993 r. był jednym z negocjatorów konkordatu. Opublikował ponad 1300 prac naukowych i popularnonaukowych, w tym blisko 30 monografii.Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w WarszawieArrieta J.I., Diritto dell’organizzazione ecclesiastica, Milano 1997.Berto V.A., Collegio apostolico e „Collegio Episcopale”, Rovigo 1964.Caprile G., Sinodo dei Vescovi, Roma 1968.Commissione Teologica Internazionale, La sinodalità nella vita e nella missione della Chiesa (02.03.2018), http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents/rrc_cti_20180302_sinodalita_it.html (dostęp: 18.05.2018).Dulles A., Blask wiary. Wizja teologiczna Jana Pawła II, Kraków 2003.Faccani M., Collegio e collegialità episcopali nel Sinodo 1969, Bologna 1991.Francesco, Costituzione Apostolica „Episcopalis communio”sul Sinodo del Vescovi (18.09.2018) http://press.vatican/content/salastampa/it/bpllettino/pubblico/2018/09.18/0653/01389.html (dostęp 24.09.2018).Gordon I., De Curia Romana renovata, „Periodica” 1969, 58, s. 57-71.Góralski W., Wprowadzenie do historii ustawodawstwa synodalnego w Polsce, Lublin 1991.Góralski W., Instytucja synodu w Kodeksie Prawa Kanonicznego Jana Pawła II, „Prawo Kanoniczne” 1988, 31, nr 3-4, s. 35-45.Góralski W., Struktury synodalne i kolegialne w Kościele partykularnym według KPK Jana Pawła II, „Studia Płockie” 1986, 14, s. 55-57.Góralski W., Synody partykularne, [w:] J. Dyduch. W. Góralski, E. Górecki, J. Krukowski, M. Sitarz, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 2, cz. 1-2, Poznań 2005, s. 305-314.Góralski W., Władza ustawodawcza Konferencji Episkopatu według Kodeksu Prawa Kanonicznego Jana Pawła II, „Prawo Kanoniczne” 1989, 32, nr 1-2, s. 45-57.Górecki E., Rada Kapłańska, [w:] Struktury kolegialne w Kościele partykularnym. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej zorganizowanej przez Stowarzyszenie Kanonistów Polskich, Wydział Nauk Prawnych TN KUL i Wyższe Seminarium Duchowne w Tarnowie, red. J. Krukowski, T. Rozkrut, Tarnów 2004, s. 81-93.Górski J., Obowiązek misyjny Ludu Bożego, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 1986/87, 19/20, s. 168-179.Hemperek P., Stanowisko prawne konferencji biskupów, „Prawo Kanoniczne” 1970, 13, nr 1-2, s. 21-48.Ioannes Paulus II, Ad Pates Cardinaes, Familiam domus Papae Romanamque Curiam, imminente Nativitate Domini Iesu Christi habita (21.12.1990), AAS 93 (1991), s. 744-745.Ioannes Paulus II, Constitutio apostolica „Pastor bonus” (28.06.1988), AAS 80 (1988), s. 841-934.Jan Paweł II, List apostolski motu proprio „Apostolos suos” o naturze teologicznej i prawnej Konferencji Episkopatów (21.05.1998), [w:] Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Lublin 2006, s. 286-301.Jan Paweł II, List apostolski „Novo Millennio ineunte” do biskupów, duchowieństwa i wiernych na zakończenie Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, Kraków 2001.Jan Paweł II, Posynodalna Adhortacja apostolska „Pastores gregis” o biskupiej posłudze Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei świata (16.10.2003), [w:] Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Lublin 2006, s. 310-400.Kongregacja Biskupów, Dyrektorium „Apostolorum successores” o pasterskiej posłudze biskupów, [w:] Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Lublin 2006, s. 517-711.Kongregacja Biskupów, Instrukcja „Ecclesiae imago” na temat pasterskiej posługi biskupów (22.02.1973), [w:] Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Lublin 2006, s. 403-516.Krasiński J., Kolegialność władzy w Kościele przed Soborem Watykańskim II i przełom soborowy, „Studia Theologica Varsaviensia” 1995, 33, nr 2, s. 5-30.Krzywda J., Prymat papieski i Kolegium Biskupów w świetle nauki Vaticanum I i II, Kraków 2008.List apostolski „Tertio Millennio adveniente” Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupów, duchowieństwa i wiernych w związku z przygotowaniem Jubileuszu Roku 2000 (10.11.1994), Poznań 1995.List Ojca Świętego Jana Pawła II do kapłanów na Wielki Czwartek 1991 roku, „Miesięcznik Pasterski Płocki” 1991, 76, nr 6, s. 206-209.Lukoszek M., Kolegium Biskupów a jedność Kościoła w nauczaniu Jana Pawła II. „Studia Warmińskie” 2010, 47, s. 214-225.Milano G.P, Il Sinodo dei Vescovi, Milano 1985.Paulus VI, Allocutio in Synodo Episcoporum (11.10.1969), [w:] Interventi e documentazione, Brescia 1992, s. 77-83.Paulus VI, Constitutio apostolica „Regimini Ecclesiae universae” (15.06.1966), AAS 59 (1967), s. 841-934.Paulus VI, Motu proprio „Apostolica sollicitudo” (15.09.1965), AAS 57 (1965), s. 775-780.Paulus VI, Motu proprio „Pro comperto sane” (06.08.1967), AAS 59 (1967), s. 881-914.Ratzinger J., Duszpasterskie implikacje nauki o kolegialności biskupów, [w:] Concilium. Międzynarodowy Przegląd Teologiczny , t. 1, Poznań-Warszawa 1968, s. 65-78.Ratzinger J., Episkopat und Primat, Freiburg im Br. – Basel 1963.Ratzinger J., Scopi e metodi del Sinodo del Vescovi, [w:] Il Sinodo di Vescovi. Natura – metodo – prospettive, red. J. Tomko, Città del Vaticano 1985, s. 45-58.Rozkrut T., Instytucja Synodu Biskupów w Kościele posoborowym (studium historyczno-prawne), Tarnów 2010.Seweryniak H., Święty Kościół powszedni, Warszawa 1996.Sitarz M., Kolegium Konsultorów w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku i w partykularnym prawie polskim, Lublin 1999.Sitarz M., Kompetencje organów kolegialnych w Kościele partykularnym w sprawowaniu władzy wykonawczej według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku, Lublin 2008.Sobański R., L’uso del concetto di collegialità nel contesto teologico degli enunciati ufficiali della Chiesa e le sue implicanze nel diritto canonico, „Concilium” 1965, 1, s. 61-70.Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje. Tekst polsko-łaciński, Poznań 1967.Sołtyszewski S., Synod Biskupów, „Prawo Kanoniczne” 1966, 9, nr 3-4, s. 287-300.Sztafrowski E., Kolegialne działanie biskupów na tle Vaticanum II. Studium dogmatyczno-kanoniczne, Warszawa 1975.Sztafrowski E., Konferencje Biskupie, Warszawa 1984.Sztafrowski E., Kuria Rzymska Jana Pawła II, „Prawo Kanoniczne” 1990, 33, nr 1-2, s. 21-81.Sztafrowski E., Podręcznik prawa kanonicznego, t. 2, Warszawa 1985.Villar J.R., Colegio Episcopal, [w:] Diccionario general de derecho canónico, t. 2, red. J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, Pamplona 2012, s. 235-236.Wójcik W., Organizacja i procedura Synodu Biskupów, „Ateneum Kapłańskie” 1968, 60, s. 143-152,Żurowski M., Synodus Episcoporum in quantum „partes agens totius catholici Episcopatus”, „Periodica” 1973, 62, nr 3, s. 375-386.5194