Kształtowanie samodzielności poznawczej uczniów szkoły specjalistycznej

У пропонованій статті розглядаються питання формування в учнів старшої профільної школи пізнавальної самостійності як педагогічна проблема. Автор статті протягом багатьох років досліджує питання щодо функціонування профільного рівня навчання географії в старшій школі і є співавтором першого в Україні експериментального підручника з географії для профільного рівня навчання, де проблема формування пізнавальної самостійності у старшокласників вирішується через систему завдання-запитання, тестів, освітніх технологій та особисто орієнтованого підходу.The article considers issues forming with high profile school student’s cognitive independence as pedagogical problem. The author of the article during many years is dealing with the profile school issues and is co-author of the first in Ukraine experimental geography manual for the profile teaching level, where the students’ cognitive independence issue is resolved through task-question system, test technologies teaching and personal oriented approach.Skutecznymi metodami i podejściami przy kształtowaniu samodzielności poznawczej uczniów są przede wszystkim metody prób i błędów, analizy i analogii, porównania i realizacji sprzeczności. Tak więc, istota metody prób i błędów polega na samodzielnym rozwiązywaniu konkretnego zadania poprzez wybór najbardziej optymalnej decyzji wśród wielu wariantów. Pożądane wyniki można uzyskać w przypadku, jeżeli istnieje nieznacząca ilość wariantów, w innych warunkach one wymagają dużo czasu. Naszym zdaniem rozwojowi samodzielności poznawczej uczniów szkoły specjalistycznej będzie sprzyjać wprowadzenie zachęcania społecznego oraz społeczne znaczenie ich działań i czynów, jak również ograniczenie pomocy dorosłych i wykorzystywanie pośrednich metod zarządzania