Minorities in the System of the League of Nations

Pierwowzór tekstu to referat pt.Les dilemnes minoritaires de la Société des Nations, który był wygłoszony na kongresie nauk historycznych w Stuttgarcie w 1985 r. (ślad tego zob. Rapports. XVIe Congres International des Sciences Historiques, t.II, Stuttgart 1985, s. 540-542). Był on podstawą do opracowania poszerzonej wersji tekstu w ramach prowadzonego pod egidą European Science Foundation programu w latach 1989-1990. Efekty wielowątkowych prac zostały opublikowane w kilku tomach. Tom 5 noszący tytuł Ethnic Groups in International Relations. Comparative Studies. Edited by Paul Smith in collaboration with Kalliopi Koufa and Arnold Suppan (New York University Press, Dartmouth 1991) otwiera wersja anglojęzyczna przytoczonego opracowania, (dotąd po polsku nie publikowanego) pt. Minorities in the System of the League of Nations.W opracowaniu podjęto kolejną próbę rozważnego spojrzenia na nierozwiązywalny w okresie międzywojennym problem mniejszości narodowych, dając uprzywilejowane miejsce Lidze Narodów. Stwierdza się m.in., że LN będąc emanacją państw-członków starała się rozwiązywać spory z uwzględnieniem ich nadrzędnego interesu. Znaczy to, że konfrontacyjne z reguły oczekiwania mniejszości, popierane z zasady przez państwa wrogo ustosunkowane do systemu wersalskiego, nie znajdowały w Genewie sprzyjającego klimatu.Doświadczenia LN widziane na tle przemian politycznych okresu międzywojennego prowadzą do pesymistycznych wniosków, i to niezależnie od tego jakie cele były (są) stawianie przed systemem ochrony mniejszości.European Science Foundatio