Damar İçi Stentlerde Malzeme Seçiminin ve Tasarımının Restenoz ve Diğer Stent Kaynaklı Problemlere Etkileri, Stentlerin Ekonomideki Yeri (Bir Genel Derleme)

Damar yolu hastalıklarının tedavisinde kullanılan damar içi stentler, özellikle kardiyovasküler cerrahi alanında hayat kurtarıcı tedaviolarak önemli bir rol oynamaktadır. Stentlerin tasarımı ve üretiminde kullanılan malzemeler; operasyonel uygulama ve damar yolutıkanıklıklarına çözüm sunma açısından oldukça etkilidir. İlk stent tasarımları 316L (düşük karbonlu medikal paslanmaz çelik)malzemelerin kullanıldığı kaplamasız metal stentler şeklinde geliştirilmiş ve günümüzde şekil hafızalı akıllı stent tasarımları, ilaçsalınımlı stent teknolojileri ve biyobozunur stentler ortaya çıkmıştır. Yeni teknoloji stentlerin üretiminde polimerik malzemelerin yanısıra nitinol, Ti alaşımları ve Mg tabanlı malzemeler öne çıksa da günümüzde halen 316L malzeme kullanılarak üretilen stentler demevcuttur.Korozif bir ortam olan damar yolu içerisine yerleştirilen kaplamasız metal stentlerde korozyon meydana gelmesi sonucunda stentinmekanik mukavemeti zayıflamakta ve bu da stentin kırılmasına yol açarak vasküler yolun tekrar tıkanmasına neden olabilmektedir.İlaç salınımlı stentlerde ise kullanılan antiproliferatif ajanların zamanla tükenmesi neticesinde stent kaynaklı tıkanma problemleri ilekarşılaşılmaktadır. Biyobozunur stentlerde ise stentin bozunma süresinin kontrol altına alınması, çözüm bekleyen bir başkaproblemdir.Vücut içerisine yerleştirilen stentlerde; üretimlerinde kullanılan malzeme fark etmeksizin, vücut sıvıları ile sürekli olan etkileşimlerisonucunda, zamanla tekrar damar tıkanıklığına yol açan problemler meydana gelmektedir. Dolayısıyla mevcut tüm stentlerin damaryolu hastalıklarına yalnızca geçici bir tedavi sağlayabildiği göze çarpmaktadır.Stentlerin sunduğu tedavinin kalıcı olabilmesi için stent içi restenozun (yeniden tıkanma) giderilmesine yönelik çalışmalara büyükölçüde ihtiyaç duyulmaktadır. Stent üretimi ve tasarımına yönelik güncel AR-GE çalışmaları bu doğrultuda ilerlemektedir. Bu derlememakalede, damar içi stentlerin gelişimi sürecinde ortaya çıkan farklı malzemelerden üretilmiş tasarımlar irdelenmektedir. Günümüzdeklinik uygulamalarda kullanılan tüm stent gruplarında ortak olarak karşılaşılan restenoz problemine; stentin yüzey yapısınıniyileştirilmesi yöntemleri ile çözüm sunulan yeni çalışmalar ortaya konulmaktadır.Anahtar Kelimeler: Damar içi stentler, Damar yolu tıkanıklığı, Biyomalzemeler, Restenoz, Stent trombozu, Stent korozyonuIntravascular stents used in the treatment of vascular diseases play an important role as a life-saving treatment especially in the fieldof cardiovascular surgery. Materials used in the design and manufacture of stents are very effective in terms of operational applicationand treatment of vascular occlusion. The first stent designs were developed in the form of bare metal stents using 316L (low carbonmedical stainless steel) materials, and today, shape memory stent designs, drug eluting stent technologies and biodegradable stentshave emerged. In addition to polymeric materials, nitinol, Ti alloys and Mg-based materials stand out in the production of newtechnology stents, there are still stents produced using 316L material today.For bare metal stents placed in the vessel which is a corrosive environment, the mechanical strength of the stent weakens as a result ofcorrosion which may lead to breaking of the stent that result in blockage of the vascular pathway again. In drug eluting stents, as aresult of the depletion of antiproliferative agents with time, stent-induced occlusion problems are encountered. In biodegradablestents, controlling the degradation duration of the stent is another problem that is waiting for a solution.As a result of the continuous interaction of stents with body fluids, problems causing vascular occlusion occur over time in the stentswhich are placed inside the body regardless of the materials used in their production. Therefore, it is remarkable that all existing stentdesigns can only provide a temporary treatment to vascular diseases.Researches which are aimed to overcome in-stent restenosis (re-occlusion) are highly necessary for making stent treatment to bepermanent. Current R&D studies for stent production and design are progressing in this direction. In this review article, designsproduced using various materials arising during the development of intravenous stents are examined. New studies that offer a solutionto restenosis which is the common problem in all stent groups used in clinical practice today by using the techniques of improvementof the stent surface structure are presented.Keywords: Intravascular stents, Vascular occlusion, Biomaterials, Restenosis, Stent thrombosis, Stent corrosion