HAYRİYYE-İ NÂBİ, LUTFİYYE AND TELEMAK COMMON ADVISES TO CHILDREN FROM DIFFERENT CULTURES-SAME CENTURIES

Millî değerlerini bilmeyen, evrensel bazı kabullerden habersiz, bilimden uzak nesillerin kendi milletine hatta insanlığa tehlikeli olacağı düşüncesiyle çocukları ve gençleri eğitme işi, sadece devlete ait bir görev değil, aynı zamanda sanatçılar tarafından da yüzyıllardır vazife olarak görülmüştür. Günümüzde ,,global ahlak ilkeleri"nin varlığı bazı değerlerin evrenselliğini, bu değerlerin yüzyıllardır değişmeden kaldığını gösterir. Varlığı kabul edilen bu değerlerin önemi edebi ve dini eserlerin incelenmesiyle bir kez daha açığa çıkmaktadır. Bireyin, toplumun mutlu yaşaması için dünyevi kıymetlerin, fiziksel güzelliğin, paranın, insanlar arasındaki ırk ayırımının, sosyal konumun bir tarafa bırakması gerektiği nasihat içeren eserlerde vurgulanmaktadır. Ayrıca devlet yöneticisinin toplumsal barışı, huzuru yakalayabilmesi aynı şekilde bazı ahlaki değerlerinin iktidarı boyunca söz konusu olması gerekmektedir. 17. yüzyılın hikemî üsluptaki ismi Nâbi Hayriyye"yi, Sümbülzâde Vehbi Lutfiyye"yi oğullarına nasihat etmek maksadıyla yazarlar. Batı medeniyetine ait Telemak da Nâbi"nin eseriyle aynı yüzyılda Fenelon tarafından kaleme alınır. Eser, hocası Mentor tarafından eğitime tabi tutulan Telemak"ın maceralarını anlatır. Eser; eğitici, nasihat verici, çocuğu hayata hazırlayıcı özellikleriyle dikkat çeker. Bu çalışmada çocuklara ve gençlere nasihatler veren klasik Türk edebiyatının önemli iki eseri Nâbi"nin Hayriyye"si ile Sümbülzâde Vehbi"nin Lutfiyye"si Batı kültürünün birçok değerini yansıtan Telemak"la benzer içerikteki nasihatleriyle değerlendirilecektir. Çalışmada, aynı yüzyıllarda, farklı coğrafyalardaki benzer siyasi karışıklıkların içinde yazılan Nâbi"nin ve Fenelon"un eserlerine ,,özellikle" dikkat çekilecektir.Considering generations which doesn"t know national values, ignorant for some universal assents and far from science are dangerous for their own nation, even for humanity; educating the children and teens is not only a duty of governments but also it is a duty of artists. Recently the idea of "global moral principles" must be internalized by all shows that some values are universal even more same for centuries. This claim has been proven via analyzing the literal and religious pieces. For individuals and society to live in peace, all pieces emphasize that mundane anxiety, physical beauty, money, racism and social status must be abandoned. Moreover for governor to establish the social peace, he must consider the certain necessities. Nabi, representative of hikemi movement in 17th century, wrote Hayriyye and Sümbülzade Vehbi wrote Lütfiyye in order to give advises to children. Telemaque, belong to western civilization, was written by Fenelon in the same century. The piece narrates the adventures of the Telemaque who was trained by his master, Mentor. The piece is recognized by its features of educating, advising aspects and preparing kids to the life. In the present study Hayriyye of Nabi and Lütfiyye of Sümbülzade Vehbi, two important pieces of classical Turkish literature in terms of advising to children and teens and Telemaque which reflects a lot of features of Western culture is compare with regards to their similar advises. In this study pieces of Fenelon and Nabi, written in similar political disputes and same century but different geographical areas, are especially remarke