Mellom barken og veden. Estisk språkpolitikk etter sjølvstendet.

Inst i Austersjøen, der Bottenvika møter Finskebukta, ligg Estland. Opp gjennom hundreåra har landet vorte hærteke av både danskar, svenskar, tyskarar og russarar, og det var fyrst i 1918, etter at det russiske imperiet hadde kollapsa at Estland vann fridomen. Fridomen vart kortvarig, for i midten av juni 1940 marsjerte sovjetiske troppar inn i hovudstaden, og nokre veker seinare vart landet innlemma som ein del av Sovjetunionen. Meir enn 50 år seinare gjentok historia seg, og med oppløysinga av Sovjetunionen i 1991 var Estland igjen ein fri stat. Allereie før sjølvstendet vart det jobba med utforminga av ein eigen estisk språkpolitikk, og den fyrste estiske språklova vart vedteken so tidleg som i 1989, medan landet framleis var sovjetrepublikk. Språklova slo fast at estisk skulle vere offisielt språk i republikken, og at statleg tilsette plikta å kunne gjere jobben sin både på russisk og estisk. Medan lova fall i god jord hjå den i hovudsak tospråklege titulæretnisiteten i republikken var ho mindre populær hjå dei med russisk som morsmål. Den estiske målsetnaden om å både attreise den estiske nasjonalstaten og samstundes søke europeisk integrasjon har synst seg å vere utfordrande, ikkje minst på grunn av den estiske språkpolitikken. Den russisktalande minoriteten i Estland utgjorde rundt ein tredjedel av folkesetnaden tidleg på nittitalet, og den konservative borgarskapspolitikken gjorde at dei fleste av desse enda opp som statslause, trass i at mange var både fødde og oppvaksne i republikken. Den estiske språkpolitikken er ein interessant balansegang mellom krav frå aust, vest og det estiske folket sjølve. Eit halvt århundre med sovjetisk okkupasjon har prega nasjonsbygginga frå byrjinga av, og i frykt for ei vidare russifisering av det estiske samfunnet vart det med borgarskapslova av 1995 stilt krav om å beherske estisk for å få tildelt estisk statsborgarskap. Republikken fekk ei ny språklov same året, og etter ei rekke revideringar vart denne erstatta av nok ei ny språklov i 2011. Trass i til tider krass kritikk frå både austleg og vestleg hald har kravet om å beherske estisk språk for både statsborgarskap og statlege jobbar vore som hogd i stein gjennom heile perioden. I denne oppgåva vil eg sjå på korleis den estiske språkpolitikken har utvikla seg sidan den fyrste språklova i 1989 og fram til språklova av 2011. I ein gjennomgang av lovtekstar, statistikk og rapportar ynskjer eg å trekke fram dei raude trådane i utviklinga av den estiske språkpolitikken, og å avsluttingsvis kunne seie noko om vegen vidare