Front Narodowy w systemie politycznym V Republiki Francuskiej

Praca dotyczy obecności Frontu Narodowego w systemie politycznym Francji w okresie 1972-2012. Wybór tematu rozprawy podyktowany był zamiarem przedstawienia refleksji nad rolą i miejscem na scenie politycznej jednego z reprezentantów nurtu populistycznych ugrupowań skrajnej prawicy, podjęcia próby analizy uwarunkowań i konsekwencji 40-letniej działalności tej partii protestu, w tym skutków jej obecności dla funkcjonowania systemu politycznego państwa o ugruntowanej demokracji. Po sukcesach wyborczych FN w latach 1980. i 1990., nowe procesy i zjawiska związane z działalnością FN, jak przejście Jean-Marie Le Pena do drugiej tury wyborów prezydenckich w 2002 r., aż po bardzo dobre rezultaty wyborcze FN pod przewodnictwem Marine Le Pen w 2012 r. dostarczyły kolejnych dowodów ugruntowania pozycji partii na arenie politycznej, mimo przejściowych kryzysów wewnątrzpartyjnych, spadków poparcia czy polityki ostracyzmu ze strony ugrupowań głównego nurtu w analizowanym okresie. W dysertacji ukazano uwarunkowania genezy i rozwoju Frontu, tożsamość doktrynalną, założenia i cele programowe, strukturę organizacyjną, proces instytucjonalizacji partii, w tym pozytywne przejście przez zmianę przywództwa w 2011 r., strategie komunikacyjne, integracyjne i mobilizacyjne FN pod przywództwem zarówno J.-M. Le Pena, jak i Marine Le Pen, ewolucję bazy społecznego poparcia, w tym porównanie struktury poparcia dotychczasowego i nowego lidera, a także znaczenie partii na rywalizacyjnym rynku wyborczym oraz na różnych poziomach władzy w omawianym okresie. Zwrócono uwagę na bezpośredni związek pomiędzy świadomą strategią polityczną FN a czynnikami wyznaczającymi pozycję tej i innych partii w systemie partyjnym Francji. Za kluczową uznano niezdolność elit władzy do poradzenia sobie z kryzysem, łączonym tu z problemem imigracji, która dla partii budującej swoją unikatowość na problematyce braku bezpieczeństwa utożsamianego głównie z napływem cudzoziemców, stanowi główny czynnik wzrostu poparcia wyborczego. W rozprawie sformułowano następującą hipotezę: mimo trwającej izolacji Frontu Narodowego na francuskiej scenie politycznej, w tym zaostrzenia środków walki z tym ugrupowaniem ze strony głównych partii politycznych we Francji, FN jest partią relewantną w systemie politycznym Francji, a skutki, jakie wywołuje jej obecność w przestrzeni politycznej i społecznej mają wpływ na kierunek ewolucji systemu partyjnego, w dłuższej perspektywie determinując funkcjonowanie systemu politycznego państwa. Jak wykazano, sam fakt stosowania przez silne partie strategii blokujących wpływy FN, w tym modyfikacji ordynacji wyborczej, paradoksalnie świadczy o potencjale politycznym tej partii. W tym kontekście istotne okazały się uwarunkowania płynące z systemu politycznego, które determinują potencjał Frontu, w tym głównie bipolarną konfigurację systemu partyjnego, ukształtowaną pod wpływem systemu bezwzględnej większości głosów, która w istotny sposób ogranicza przejście tej partii na wyższy poziom relewancji politycznej – inkorporacyjny i partycypacji rządowej. Za istotny uznano również wpływ interakcji międzypartyjnych na proces instytucjonalizacji tej partii, który determinowany był skutkami dynamiki konfliktu wewnątrz FN między logiką wyborczą i logiką doktrynalną oraz stałym wyborem pomiędzy strategią adaptacyjną a strategią demarkacyjną. W toku prac zauważono również ewolucję podejścia badaczy i publicystów do zjawiska FN, tj. zmniejszenie skali postrzegania go jako zagrożenia dla systemu. Poza przejęciem podobnego stylu populistycznego i bardziej radykalnej polityki przez innych uczestników sceny politycznej (głównie nurtu prawicowego), wpłynęła na to również polityka samego Frontu, w tym realizacja przez Marine Le Pen strategii wizerunkowych na rzecz „oddemonizowania” i „normalizacji” partii. The doctoral dissertation discusses the presence of the National Front in the political system of France in the period from 1972 to 2012. The choice of the theme was dictated by the intention to present reflection on the role and place of the representative of the populist far right-wing parties, to attempt to analyze the conditions of the protest party activity and its impact on the political system of the state with an established democracy. After the FN’s electoral success in the 1980s and 1990s, new processes and phenomena associated with its activity, like in 2002, when Jean-Marie Le Pen entered the second round of presidential election, up to very good electoral results of Front under Marine Le Pen’s leadership in 2012, have provided further evidence for strong party position in the political arena, despite some party internal crises, declines in electoral support or being ostracized by mainstream parties in analyzed period. The dissertation describes determinants of the Front’s creation and development, its doctrinal identity and programmatic objectives, organizational structure, the process of party institutionalization, including the first party leadership transition in 2011, communication, integration and mobilization strategies of the Front under both J.-M. Le Pen and Marine Le Pen’s leaderships, the evolution of party social base, including a comparison of the structure of electoral support for previous and new leader, as well as the FN’s position in the electoral market and at different levels of power in the analyzed period. The direct link between the FN’s conscious political strategy and the factors defining the position of this party and other ones within the French party system was highlighted. Principal is the inability of the French power elites to solve the crisis linked here with immigration that for the party as FN, which builds its uniqueness on the basis of issues focusing on the lack of security identified primarily with the influx of foreigners, means a main factor of growing electoral support. The following hypothesis has been put: despite the ongoing isolation of the National Front on the French political scene, including the tightening of measures by the mainstream political parties in France to combat this party, the FN is a relevant party in the French political system, and the effects its presence produces in political and social space influence the direction of the party system’s evolution, thus determining in long term the functioning of the state’s political system. As shown, the use of strategies blocking FN’s influences, including the modification of the electoral law, by the strong parties, paradoxically, demonstrates the potential of this political party. In this context, attention was drawn to the conditions flowing from the political system that determine the potential of the Front, mainly bipolar configuration of the party system, formed under the influence of the absolute majority system, which significantly reduces the chance of this party to enter a higher level of political relevance – incorporating and participation in government. Important is the influence of inter-party interaction on the process of FN’s institutionalization, which was determined by the effects of conflict dynamics within this party between the electoral logic and doctrinal logic and constant choice between adaptation strategy and demarcation strategy. In the analysis process, the evolution of researchers and journalists’ approaches to the FN phenomenon, i.e. a reduction in the scale of perception of this party as a threat to the system, has also been noted. Apart from the acquisition of a similar populist style and more radical politics by other political actors (mainly mainstream right-wing), this change is caused by the Front’s politics, including the implementation by Marine Le Pen strategies of “dediabolisation” and “normalization” of the party image