Transect-rapport 1911: Archeologisch bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek, verkennende fase. Zegveld, Oude Meije 16-22 Gemeente Woerden (UT)

In oktober 2018 is een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd in een plangebied aan de Oude Meije 16-22 in Zegveld (gemeente Woerden). De aanleiding voor het onderzoek is de aanvraag van een omgevingsvergunning die de realisatie van een grasopslag (en op termijn) een uitbreiding van een stal en de aanleg van een sloot mogelijk moet maken. Bij de voorgenomen werkzaamheden zal grondverzet plaatsvinden, waardoor de oorspronkelijke bodem en daarmee eventueel aanwezige archeologische resten in het gebied kunnen worden verstoord. In het plangebied geldt volgens het gemeentelijk beleid in een zone die aangeduid is als Archeologisch Waardevol Terrein. Een archeologisch onderzoek is verplicht bij bodemingrepen met een oppervlakte groter dan 50 m2 en dieper dan 30 cm -Mv. Dit betekent dat gezien de omvang van de voorgenomen bodemingrepen archeologisch vooronderzoek nodig is. Het archeologisch vooronderzoek bestaat hier uit een gecombineerd onderzoek, te weten een Archeologisch Bureauonderzoek (BO) en een Inventariserend Veldonderzoek (IVO), verkennende en karterende fase. Het doel van het archeologisch bureauonderzoek is het specificeren van de archeologische verwachting, dat wil zeggen het aan de hand van beschikbare en nieuwe informatie over de archeologie, cultuurhistorie, geomorfologie, bodemkunde en grondgebruik, bepalen van de kans dat binnen het plangebied archeologische resten kunnen voorkomen. Het doel van het inventariserend veldonderzoek is het toetsen en waar mogelijk bijstellen van de gespecificeerde archeologische verwachting, door het verzamelen van informatie over de feitelijke bodemopbouw, bodemreliëf en bodemintactheid in het plangebied. • Op basis van het bureauonderzoek ligt aan de rivier de Oude Meije ten zuiden van de historische kade. Het ontstaan van deze kade is vermoedelijk reeds terug te voeren in de 12e eeuw, toen langs de Meije sprake was van veel agrarische activiteit. In de omgeving van het plangebied zijn zelfs op enkele plaatsen vondsten en restanten van verhoogde huisplaatsen aanwezig, die aan bewoning in de Late Middeleeuwen rondom het plangebied herinneren. Met betrekking tot de perioden daarvòòr is archeologisch gezien nagenoeg niets bekend. Het is echter niet ondenkbaar dat langs de Meije als veenrivier reeds ver voor de Middeleeuwen sprake was van bewoning. Er zijn immers ook Neolithische vindplaatsen in het veengebied langs de Oude Rijn (ten zuiden van het plangebied) en nabij Mijdrecht (de Ronde Venen) ontdekt. De oevers van de Meije boden namelijk een relatief hogere ligging in een overwegend nat veengebied en de rivier transportmogelijkheden en de aanwezigheid van vis- en drinkwater. Wanneer de Meije exact is ontstaan, is niet bekend. Vermoedelijk bestond de rivier al vanaf het moment dat de grootschalige veenvorming in het gebied begon (als perimariene getijdekreek, circa 5000 jaar geleden, gedurende het Neolithicum). Archeologisch gezien betekent dit dat in het plangebied voor het Neolithicum tot en met de Late Middeleeuwen een hoge archeologische verwachting geldt. • Voor wat betreft de Nieuwe tijd geldt op basis van het bureauonderzoek een lage archeologische verwachting. Er staat op historisch kaartmateriaal uit de 17e eeuw ter hoogte van het plangebied geen bebouwing gekarteerd. Hierdoor bestaat de verwachting dat in het plangebied in de perioden ervoor ook geen bebouwing aanwezig is geweest (tot in de 16e eeuw). • Op grond van het veldonderzoek is vastgesteld in de ondergrond van deelgebied 3 geulafzettingen van een perimariene getijdegeul liggen, die de voorloper van de huidige veenrivier de Oude Meije vormt. Gezien de diepteligging van de afzettingen onder veen dateren ze vermoedelijk uit het Neolithicum. In de andere deelgebieden zijn geen geulafzettingen aangetroffen. • Tijdens het veldonderzoek zijn geen veraarde of verteerde niveaus in het veen waargenomen. Dit hangt vermoedelijk samen met het gegeven dat het veenmoeras hier altijd nat is geweest. Tevens heeft het zich gekenmerkt door plassen. Vermoedelijk is het nooit drooggevallen, waardoor er in de prehistorie bewoningsmogelijkheden bestonden. Daarom geldt voor de periode NeolithicumVroege Middeleeuwen een lage archeologische verwachting op het aantreffen van nederzettingsresten. • Voor wat betreft de aanwezigheid van laatmiddeleeuwse resten (in de vorm van verhoogde huisplaatsen) zijn er eveneens geen aanwijzingen gevonden. Oude terplagen vlak boven het veen ontbreken evenals een veraarde top ervan (die erop wijst dat de top van het veen door ontginning ooit droog is geweest). Op meerdere plekken ligt op de top van het veen een pakket puinhoudend toemaak (deelgebied 2) of ophoogpakket (deelgebied 1). In deelgebied 3 is de top van het veen waarschijnlijk vergraven door de aanleg van een sloot. Hiervoor is puin teruggestort. Het ontbreken van een veraarde of verteerde intacte top in combinatie met de afwezigheid van cultuurlagen (terplagen) leidt ertoe om de verwachting op de aanwezigheid van archeologische resten uit de Late Middeleeuwen voor het hele plangebied naar beneden bij te stellen (naar laag