Religijność żołnierzy w świetle artykułów wojskowych – założenia metodologiczne

Despite being the object of research conducted by military historians, so far military normative acts have found little interest as a historical source for the study of the changes of piety and religiosity among soldiers. The studies can relate to three clearly defined phenomena such as the institution of military chaplains, religious ceremonies and the spread of the concept of God. Thus, this article constitutes an attempt to present the methodological assumptions allowing to extract from the sources – military records – more information than just data relating to the contents formally connoted by the legal regulations. The basis of the presented analysis constitutes the research devoted to the study of the development of the Polish and Lithuanian military laws till the middle of the 17ᵗʰ century.Wojskowe akta normatywne, choć stanowią przedmiot badań historyków wojskowości, jak dotąd w niewielkim stopniu były wykorzystywane jako źródło historyczne do badań nad przemianami pobożności oraz religijności żołnierzy. Tego typu badania odnosić się mogą do trzech wyraźnie określonych fenomenów, takich jak: instytucja kapelanów wojskowych, ceremonie religijne oraz propagowanie koncepcji Boga. Artykuł stanowi zatem próbę zaprezentowania założeń metodologicznych umożliwiających wydobycie ze źródeł – artykułów wojskowych – informacji wykraczających poza treść formalnie konotowaną przez przepis prawny. Podstawę zaprezentowanych analiz stanowią badania poświęcone rozwojowi polskich i litewskich praw wojskowych w okresie do połowy XVII wieku