Cognition and developmental adjustment among individuals at different risk of psychotic disorders

Psihotični poremećaji predstavljaju heterogene kliničke sindrome u čijoj etiopatogenezi ključno mesto imaju interakcija gena i uticaja poreklom iz spoljašnje sredine. Prema neurorazvojnoj teoriji, ova grupa poremećaja se smatra kasnom manifestacijom oštećenog neurorazvoja. Usled postepenog zastoja u usklađivanju funkcija određenih regiona mozga, osobe koje će tek u ranom odraslom dobu ispuniti kriterijume za dijagnozu već tokom perioda odrastanja imaju suptilne izmene u ponašanju, neuromotornim i saznajnim funkcijama. Poremećaj saznajnih funkcija - kognicije (neurokognicije i socijalne kognicije) nastaje kao posledica suptilnih oštećenja tokom neurorazvoja. Ovo jezgrovno obeležje psihotičnih poremećaja je relativno uočljivo u premorbidnom periodu, kada se ispoljava kao diskretna maladaptacija u detinjstvu i u ranoj adolescenciji. Nakon pojave kliničke forme bolesti, poremećaj kognicije je upadljiv i zbog svojih karakteristika (visoka učestalost, postojanost u svim fazama bolesti) deficiti neurokognicije i socijalne kognicije su prepoznati kao potencijalni kandidati za prelazne fenotipove. Ispitivanje prelaznih fenotipova može se vršiti analizom osoba sa različitim jačinama rizika za psihozu, na primer prvostepenih srodnika obolelih koji u većoj meri dele nepovoljne nasledne i sredinske faktore nego što je to slučaj sa opštom populacijom. Međutim, nalazi dosadašnjih studija koje su ispitivale kognitivne i adaptivne kapacitete zdravih prvostepenih srodnika psihotičnih pacijenata relativno su retki i nekonzistentni, zbog čega postoji potreba za daljim izučavanjem navedenih fenotipova kod osoba pod različitim naslednim rizikom za psihozu. Primenom genetski senzitivnog dizajna u aktuelnom istraživanju su ispitivane razlike u kognitivnim sposobnostima (IQ, sposobnost prepoznavanja emocija) i uspešnosti razvojne adaptacije kod osoba pod različitim rizikom za psihozu (pacijenata, njihovih zdravih prvostepenih srodnika i kontrola), kao i grupisanje i ukrštena kovarijacija navedenih svojstava unutar porodica psihotičnih pacijenata (identifikacija prelaznih fenotipova)..