اثر تراکم گیاهی و کود نیتروژن بر جذب نور و عملکرد ماده خشک در گیاه شاهدانه (Cannabis sativa L.) دوره4 شماره2 سال1384

The effect of plant density and nitrogen fertilizer on canopy light interception and on flowering was investigated in hemp (Cannabis sativa L.) cv. ‘Kompolti’ Crop grown at initial densities of 50, 150 and 250 plants/m2 at the Mashhad and 30, 90 and 150 plants/m2 at the Shirvan. Nitrogen fertilizer was applied before and 45 days after sowing at a rates of 50 and 200 kg/ha at the Mashhad, and 50, 150 and 250 kg/ha at the Shirvan. Rate of canopy development increased with increasing plant density and nitrogen fertilizer in both sites. At the Mashhad, interception of 90% of light was attained at 380 to 665 degree days (base 2°C) from emergence for the crop grown at different densities. At Shirvan, rate of canopy development was slower. Interception of 90% of light was attained at 586 degree days from emergence for the crop grown at 30 plants/m2 and at 712 degree days for the crop grown at 150 plants/m2, probably as a result of cold weather. Nitrogen fertilizer in a similar way as plant density increased light interception. Maximum light interception did not depend on plant density and nitrogen fertilizer and was about 95%. In both sites, the flowering date was later with increasing plant density. Dates of 75% flowering for the initial densities of 50, 150 and 250 plants/m2 in Mashhad and 30, 90 and 150 plants/m2 in Shirvan were, respectively 26 August, 1, 6, 6, 11 and 12 September. Independent of plant density, canopy light interception started to decline at about 150 degree days after flowering, reaching 58 to 75% at about 700 degree days post-flowering. Morphological characteristics at both sites were highly correlated with plant sexual, plant population and nitrogen fertilizer. Highest stem, leaf and inflorescence yield were obtained in Mashhad at 250 plant/m-2 and in Shirvan at 150 plant m-2 when 200 kg N ha-1 in Mashhad and 250 kg N/ha in Shirvan was used. Above ground dry matter increased at both sites with increasing plant density and nitrogen supply. The results presented here can be used to account for the effect of a wide range of plant densities and nitrogen fertilizer for simulation of the course of light interception by a hemp crop.در این مطالعه اثرات تراکم گیاهی و کود نیتروژن بر جذب نور و زمان گلدهی در شاهدانه (Cannabis sativa L.) واریته کمپولتی در قالب طرح آزمایشی کرت‌های خرد شده که در آن مقادیر مختلف کود در کرت‌های اصلی و تراکم در کرت‌های فرعی قرار گرفته بودند، در 3 تکرار اجرا شد. تراکم‌های 50، 150 و 250 بوته در متر مربع در مشهد و 30، 90 و 150 بوته در متر مربع در شیروان مورد استفاده قرار گرفت. کود نیتروژن در دو مقدار 50 و 200 کیلوگرم در هکتار در مشهد و سه مقدار 50، 150 و 250 کیلوگرم در هکتار درشیروان به شکل اوره و در دو مقدار مساوی قبل از کاشت و 45 روز پس از کاشت به صورت سرک به زمین داده شد. نتایج نشان داد سرعت توسعة کانوپی در هر دو منطقه با افزایش تراک گیاهی و کود نیتروژن افزایش یافت. جذب 90% تشعشع در مشهد در تراکم‌های مختلف بین 380 تا 665 درجه روز و در شیروان بین586 تا 712 درجه روز از زمان سبز شدن حاصل شد. کود نیتروژن نیز تأثیر مشابهی داشت، به طوریکه با افزایش کود نیتروژن جذب نور افزایش یافت. حداکثر جذب نور در تمام تیمارها حدود 95% بود. تاریخ گلدهی با افزایش تراکم گیاهی در هر دو مکان به تأخیر افتاد. تاریخ 75% گلدهی در بوته‌های ماده در تراکم‌های 50، 150 و 250 بوته در متر مربع در مشهد به ترتیب 4، 10، 15 شهریور و در شیروان در تراکم‌های 30، 90 و 150 گیاه در متر مربع به ترتیب 15، 20 و 21 شهریور بود. در تمام تراکم‌ها و در تمام مقادیر نیتروژن جذب نور بوسیله کانوپی شاهدانه در 150 درجه روز پس از گلدهی شروع به کاهش کرد و 700 درجه روز پس از گلدهی در تراکم‌های مختلف به 58 تا 75 درجه روز رسید. خصوصیات مورفولوژیکی در هر دو منطقه با جنسیت گیاه، تراکم گیاهی و کود نیتروژن به طور معنی داری مرتبط بود. بیشترین عملکرد ساقه، برگ و گل آذین در مشهد در تراکم 250 بوته و در شیروان در تراکم 150 بوته در متر مربع زمانیکه در مشهد و شیروان به ترتیب 200 و250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به کار رفت، به دست آمد. ماده خشک بالای سطح خاک در هر دو منطقه، با افزایش تراکم گیاهی و فراهمی نیتروژن افزایش یافت. این نتایج می‌تواند برای بررسی تأثیر دامنه وسیعی از تراکم‌های گیاهی و کود نیتروژن بر جذب نور و عملکرد شاهدانه در مکان‌های مختلف به کار رود