Models of cultural policy of the polish state 1944-2015

Wydział Nauk SpołecznychTematem rozprawy jest polityka kulturalna państwa w dwóch okresach historycznych Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (1944-1989) i Rzeczpospolitej Polskiej (1990-2015). Teoretycznym wprowadzeniem do problematyki rozprawy są analizy podstawowych pojęć służących do opisu polityki kulturalnej oraz charakterystyka wybranych koncepcji i modeli polityki kulturalnej. Składają się one na treść rozdziału I. Odmienność polityki kulturalnej państwa w podanych okresach historycznych wynika z różnicy założeń światopoglądowo-aksjologicznych i celów związanych z systemem politycznym oraz ze stosowanych instrumentów prawno-ekonomicznych wyznaczających zakres oddziaływania państwa na sferę upowszechniania kultury, czyli jego merytorycznego, organizacyjnego, zarządczego i finansowego mecenatu. W PRL celem polityki kulturalnej było „wychowanie nowego człowieka” oddanego budowie ustroju socjalistycznego. W związku z tym ukształtowano monopolistyczny mecenat państwa i monocentryczny system określania i reglamentacji upowszechnianych instytucjonalnie treści kultury. Cechy te konstytuują centralistyczny model polityki kulturalnej PRL scharakteryzowany w II rozdziale pracy. Zdecentralizowany model polityki kulturalnej RP omówiony w rozdziale III ma na celu utrzymanie tożsamości narodowej społeczeństwa polskiego. Model ten bardziej odpowiada potrzebom organizacji uczestnictwa w kulturze, zapewniając pluralizm światopoglądowy w upowszechnianiu twórczości artystycznej i partycypacji kulturalnej, sprzyja też wyzwalaniu społecznych inicjatyw w kulturze lokalnej i animacji kulturalnej.The subject of the dissertation is the cultural policy of the state in two historical periods: the Polish People's Republic (1944-1989) and the Republic of Poland (1990-2015). The theoretical introduction to the problems of the dissertation are the analysis of basic concepts used to describe cultural policy and the characteristics of selected concepts and models of cultural policy. They make up the content of Chapter I. The difference of cultural policy of the state in the given historical periods results from the difference in ideological and axiological assumptions and objectives related to the political system and the legal and economic instruments used to determine the scope of the state's influence on the sphere of dissemination of culture, in its substantive, organizational, managerial and financial patronage. In the PRL, the goal of cultural policy was to "raise a new man" devoted to building a socialist system. In this connection, the monopolistic patronage of the state and the monocentric system of determining and regulating the institutionally disseminated content of culture were shaped. These features constitute the centralist model of the PRL cultural policy characterized in the second chapter of the work. The decentralized model of the Polish cultural policy discussed in chapter III is aimed at maintaining the national identity of the Polish society. This model is more in line with the needs of the organization of participation in culture, ensuring ideological pluralism in popularizing artistic creativity and cultural participation, it also favors the liberation of social initiatives in local culture and cultural animation