Socialist Realism in Poland: Studies and Essays

Monografia stanowi pierwszą w literaturze przedmiotu panoramę polskiego socrealizmu z uwzględnieniem różnych dziedzin sztuki i kultury (film fabularny i dokumentalny, literatura, malarstwo, moda, sport, architektura i in.) złożoną z kilkanastu monograficznych studiów i szkiców dotyczących dziejów socrealizmu w powojennej Polsce. Autor w odmienny niż poprzednicy sposób odczytuje kilkuletnie dzieje i lokalną specyfikę realizmu socjalistycznego w Polsce lat 1948–1956, akcentując nie tylko problematykę ideologiczną, lecz przede wszystkim estetyczną, do tej pory uważaną za zjawisko dalszorzędne w stosunku do ideologii. Mowa tu zarówno o polityczno-propagandowych założeniach doktryny (poetyka zadekretowana), jak i jej poszczególnych realizacjach oraz codziennym społecznym funkcjonowaniu (poetyka zrealizowana). Wiele miejsca poświęcono kwestiom natury metodologicznej (jak badać i opisywać socrealizm), wskazując na pułapki redukcjonizmu, który zdominował wcześniejszą refleksję nad estetyką realizmu socjalistycznego w wersji nadwiślańskiej. Całość łączy w sobie wnikliwie analizowane zagadnienia z kręgu poetyki opisowej i historycznej (m.in. wnikliwe analizy i interpretacje dzieł: Andrzeja Wróblewskiego, Wojciecha Fangora, Andrzeja Brzozowskiego, Andrzeja Munka, Janusza Morgensterna, Bronisława Wojciecha Linkego i in.) z szerszą problematyką studiów nad doktryną i jej praktycznymi realizacjami. Autor nie ogranicza swoich obserwacji wyłącznie do samej sztuki, wiele uwagi poświęcając również kulturze popularnej socrealizmu: piosence, modzie, wydarzeniom sportowym, obyczajom życia codziennego.Socialist realism in Poland is usually described as resulting from a kind of ideological transfer, which was enforced by Big Brother during the Cold War (not only in Poland, but also in the other countries of so-called people’s democracy) and which was part of a much more general “package” of political changes taking place in post-war culture. The studies and essays that are presented in this book analyze both the art and the popular culture of this period through the use of the close reading method. In the author’s opinion, Polish socialist realism was not a homogeneous phenomenon. Its immanent (implemented) poetics was, in fact, a bunch of different types of poetics. Monoculture was a top-down goal pursued by the authorities rather than being actually present in the architecture, literature, painting and song or fashion of that period. This book offers the first interdisciplinary presentation of the socialist realist poetics that was specific to Polish art and culture