Kognitive Analyse von Verbalpartikeln AF, TIL, OP und NED in dänischen Phrasalverben

Wydział NeofilologiiPodjęcie analizy kognitywnej partykuł czasownikowych AF, TIL, OP i NED za pomocą tzw. Wyidealizowanych Modeli Kognitywnych, a dokładniej jego ich podtypu, tj. schematów wyobrażeniowych . Na pracę składa się wstęp, cztery rozdziały teoretyczne (opis podstawowych założeń kognitywizmu oraz gramatyki kognitywnej; zestawianie klasycznego i kognitywnego podejścia do czasownika; czasowniki frazowe w języku duńskim [tutaj pojawia się propozycja zastosowania pojęć, pre- oraz postverb] oraz ich ujęcie kognitywne), analiza korpusu stworzonego na podstawie KorpusDK, podsumowanie oraz bibliografia. Analiza korzysta głównie z wymienionych schematów wyobrażeniowych odzwierciedlających znaczenie danej partykuły w formie prostego schematu, w skład którego wchodzą: trajektor (czasami trajektor sekundarny), landmark prymarny oraz sekundarny i regiony (tam, gdzie możliwe jest ich wyróżnienie): proksymalny oraz dystalny. Wyróżnione na podstawie tychże schematów znaczenia (zarówno dosłowne jak i przenośne) umiejscawiane są następnie w tzw. sieciach radialnych, w których centralną pozycję zajmuje tzw. prototyp, tj. najbardziej podstawowe znaczenie danej partykuły, które stanowi punkt wyjścia dla pozostałych znaczeń konkretnej partykuły.A cognitive approach towards the verbal particles AF, TIL, OP and NED by means of the so called Idealized Cognitive Models – more precisely, a subtype of these, namely image schemata. The thesis consists of an introduction, four theoretical chapters (description of the basic theses of cognitive science and cognitive grammar; phrasal verbs in Danish [proposed terms here are prae- and Postverb] and a cognitive approach towards them), corpus analysis based on KorpusDK, summary and bibliography. The analysis mainly applies the mentioned image schemata, that reflect the meaning of a specific particle by means of a simple scheme, that consist of: trajector (sometimes a secondary trajector), primary and secondary landmark, and a proximal and distal region (in cases where it is possible to distinguish them). The meanings thus elaborated (both literal and metaphorical) are then positioned in the so called radial networks, whose central part consists of the so called prototype, i.e. the most basic meaning of the particle in question, which is a starting point for all the other meanings