Interferencje fonetyczne we współczesnych językach zachodniosłowiańskich

Abstract (Phonetic Interference in the Contemporary West Slavic Languages). In communication within the European Union there is no one, superior language. English, regarded in large parts of the world as a universal code, is not used when the interlocu- tors are able to communicate in their own or closely related languages. But even though, the European Union is not united by any language, we can observe a trend towards closer cooperation among nations allied within one language group. One could expect such close cooperation among Czechs, Poles and Slovaks. However, Poles and Slovaks as well as Czechs and Poles not knowing the language of their interlocutor can understand each other only on a limited scale. It is worth mentioning that in such an inter-linguistic communica- tion the interlocutors can encounter problems, which surprisingly help identify the lan- guage and contribute to the formation of stereotypes. Certain phonetic elements can be distinctive and heavily marked from a foreigner’s per- spective, a user of a related language. However, they may serve as a kind of an aural ID. In case of Czech and Polish or Slovak and Polish speakers there may occur “communications glitches” caused, for example, by the phonetic characteristics of dental and alveolar con- sonants in Polish. Moreover, Slovak fricative consonants and africates can be perceived by Poles as dense clusters of consonants + slit and may cause misunderstanding or linguistic confusion.W komunikacji obywateli Unii Europejskiej nie ma jednego nadrzędnego czy dominującego języka. Język angielski, w znacznej części świata uważany za uniwersalny kod, nie bywa wykorzystywany, jeżeli komunikujący się użytkownicy mogą porozumie- wać się w języku swoim lub blisko spokrewnionym. Choć Unia Europejska nie jednoczy się językowo, możemy zaobserwować pewne tendencje zmierzające do bliższej współ- pracy narodów w ramach grup języków spokrewnionych. Można by spodziewać się takiej współpracy w grupie językowej czesko-polsko-słowackiej. Jednak użytkownicy języków na osi polsko-słowackiej i polsko-czeskiej bez znajomości języka rozmówcy, mimo iż ro- zumieją się, to w ograniczonym stopniu. Warto zauważyć, że przy takiej międzyjęzyko- wej komunikacji występują pewne nadawczo-percepcyjne problemy, pomagające jednak w identyfikacji użytkownika języka sąsiedniego narodu i przyczyniające się do powstawa- nia stereotypów. Pewne elementy fonetyczne mogą być wyraziste i mocno nacechowane z punktu widzenia obcokrajowca – użytkownika języka blisko spokrewnionego. Mogą one służyć jednak jako identyfikatory fonetyczne. W wypadku kontaktu użytkowników języka czeskiego i polskiego lub słowackiego i polskiego może dochodzić do „zgrzytów komunikacyj- nych”, wywołanych np. przez fonetyczne cechy polskich głosek szczelinowych przed- niojęzykowo-dziąsłowych. Z kolei zwarto-szczelinowe spółgłoski słowackie odbierane przez użytkownika języka polskiego jako zbitki spółgłosek zwartej + szczelinowej mogą spowodować wręcz niezrozumienie czy nieporozumienie językowe