Rolo de la planlingvo esperanto en Mez-Orienta Eŭropo

Abstrakt (Rola planowego języka esperanto w Europie Środkowo-Wschodniej). Po krótkim przeglądzie używania języków w UE w różnych dziedzinach komunikacji mię- dzynarodowej scharakteryzowana zostanie sytuacja językowa w krajach Grupy Wyszeh- radzkiej. Omówione będą kwestie: kosztów, skuteczności, neutralności i równości w pro- cesie komunikacji. Deklarowany cel wielojęzyczności skonfrontowany zostanie z faktem coraz powszechniejszego używania języka angielskiego. Planowy język esperanto powstał w Europie Wschodniej i stanowi alternatywne na- rzędzie komunikacji, dające równe szanse nauki i efektywne w stosunku do kosztów, na różnych poziomach. Przedstawiona zostanie jego rola w krajach Europy Środkowo- -Wschodniej w nauczaniu, systemie egzaminów w ramach poziomów biegłości języko- wej oraz w praktycznych kontaktach między obywatelami i organizacjami (np. miasta partnerskie). Narodziły się inicjatywy zastosowania esperanta w komunikacji między- kulturowej pomiędzy ludźmi w różnym wieku – od uczniów szkół podstawowych do studentów uniwersytetu trzeciego wieku. Artykuł zawiera również informację o wkładzie esperanckich organizacji do polityki europejskiej (np. ochrona językowych praw czło- wieka jednostek i mniejszości).(Role of the Planned Language Esperanto in Central-Eastern Europe). After a short review of language usage in EU in different fields of international communication, the linguistic situation in the Visegrad-countries will be presented. The questions of costs, efficacy, neutrality and equality in communication will be treated. The avowed goal of multilingualism will be contrasted with the reality of ever expanding English usage. The planned language Esperanto – born in Eastern Europe – offers an alternate tool for egalitarian and cost-effective communication at different levels. Its role in the Central- Eastern European region will be analyzed in teaching, in examination system of the Com- mon European Framework of Reference for Languages and in practical relations between citizens and organizations (such as partner cities). Some Esperanto-related initiatives are manifested in the intercultural communication between people of all ages from grade school pupils to senior citizens. The efforts of Esperanto organizations in European policy (e.g. defense of linguistic human rights for individuals and minorities) also will be re- ported