Polityka językowa w kontekście procesów narodotwórczych narodu białoruskiego

Abstract (Language Policy in the Context of Nation-forming Processes in Belorussia). Only 28 percent of Belarusians use Belarusian language in daily communication – this fact is often considered a weakness of the Belarusian national identity. The time between 1989–1994 was a particular moment in the Belarusian national development, since then a new language policy was introduced. The language law of Belorussia adopted in 1990 made Belarusian the official language of the state. This step was part of a general strat- egy of Belarusization aimed at formation of an ethno-linguistic, monocultural Belarusian nation. However, a change of the political course in 1994 was followed by an introduction of an- other language policy. Belarusization of the public life was reversed, Russian became the second official language. Belarusian on the other hand was perceived as a symbol of politi- cal opposition and a ‘nation project’ formed by the intelligentsia, which was built in the opposition to Soviet experience and Russian influences on the Belarusian development. However, lack of support of this project by the Belorussian society turned it into a failure. Recently, there has appeared an idea of the Belarusian nation seen as a community which can be characterized as multicultural and multilingual – as a result of its location in be- tween different cultures and traditions. In this way, the Belarusian nation appears as a com- munity for which Russian language is not the language of Other, but the language of the Belarusian cultural development.Los języka białoruskiego stanowi jeden z najbardziej wyraźnych wskaźników słabości białoruskiej tożsamości narodowej, co uwidaczniać może fakt, że tylko dla 21% Białorusinów język białoruski jest językiem codziennego użytku. Szczególne znaczenie dla dynamiki politycznego rozwoju Białorusi, mającego wyraz w polityce językowej państwa, miały lata 1989–1994. W roku 1990 parlament białoruski uchwalił ustawę o języku państwowym Białorusi, zgodnie z którą język białoruski został jedynym językiem państwowym w kraju. Szybka zmiana kursu politycznego i polityki językowej nastąpiła w 1994 roku. Język ro- syjski został uznany za drugi oficjalny język kraju, co oznaczało zatrzymanie, a nawet odwrócenie procesów białorutenizacji życia publicznego. W ciągu kolejnych piętnastu lat język białoruski stanowił nie tylko symbol opozycji biało- ruskiej, lecz był także symbolem określonego projektu narodu białoruskiego. Brak popularności tego projektu w społeczeństwie białoruskim stał się jednak powodem do refleksji nad rolą i miejscem języka białoruskiego w rozwoju narodu oraz do zmiany koncepcji narodu białoruskiego. W dyskursie publicznym pojawiły się idee narodu białoruskiego jako wspólnoty, która wskutek swojej geopolitycznej lokalizacji na styku kilku przestrzeni kulturowo-językowych ma charakter wieloetniczny, a także wielojęzykowy. Według takiej koncepcji narodu białoruskiego język rosyjski nie jest językiem obcym, a językiem wspomagającym rozwój kultury białoruskiej