Hypertext metamorphosis of prose. Conditions for the meaning of text in a digital, networked environment

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Katedra Literatury XX wiekuW pracy pokazuję jakim przemianom podlega proza w cyfrowym środowisku hipertekstowym. Chodzi tu o powieść hipertekstową, literacki tekst pisany i odczytywany na ekranie komputera, w którym język cyfrowego medium staje się środkiem artystycznego przekazu. Po wprowadzeniu w zagadnienie hipertekstu, przyglądam się w jaki sposób, poprzez wprowadzenie elementu wyboru i warstwy operacyjnej, hipertekst przekształca pojęcia autora, dzieła i czytelnika. Wskazuję na konsekwencje modularności, sieciowości, dynamiczności kontekstów i innych cech języka nowego medium, na zmieniony pod ich wpływem sposób prowadzenia opowiadania. W rozdziale drugim poświęcam uwagę narzędziom literaturoznawczym, które są w stanie pomóc skutecznie opisać hipertekstowe przemiany prozy: takim metodom literaturoznawczym, które do tekstu tradycyjnego podchodzą z perspektyw, które wydają się ogarniać także nowe przejawy tekstualności. Chodzi na przykład o kategorie “tekstu jako maszyny”, “dzieła otwartego”, “aktywnego” odbiorcy czy tekst rozumiany jako “sieć połączeń.” Jak wykazuję, te powszechnie już zadomowione w warsztacie literaturoznawcy ujęcia tekstu nie do końca nadają się do analizy hipertekstu. Rozdział trzeci i czwarty, stnowiące trzon pracy i jej część badawczą, analizuję na przykładach problemy poetyki hiperłącza i poetykę hipertekstowego węzła: pojedynczy segment w sieci tekstu. W kolejnej części pracy wprowadzam propozycję procedury metodologiczej do badania dzieł cyfrowych, zatrzymuję się przy najwybitniejszych przykładach polskiej powieści hipertekstowej i spoglądam w przyszłość.Hypertext metamorphosis of prose. Conditions for the text meaning in a digital, networked environment is an attempt to formulate poetics of hypertext fiction based on close readings of canonical work of Michael Joyce (afternoon, a story) and main Polish hypertext works by Radosław Nowakowski (Koniec Świata według Emeryka) and Sławomir Shuty (Blok). It is being done by a reversed analytical method of taking into account not the current reflection on the new textual phenomena of the new media, but by trying to look at them with the already established tools of classical structuralist poetics and theory of literature. Thanks to this approach one could see clearly at least three things: a) the limits of traditional theory b) the limits of the notions of novelty of hypertext c) medium specific qualities of electronic literature. In my dissertation I relied not only on the known main stream of the new media theory, but also on its local bifurcations like the still evolving Polish e-literature theory. Several of my reflections, beginning from terminology and ending at general models of the digital text, are drawn from the findings of my colleagues: Emilia Branny, Dorota Sikora, Sebastian Strzelecki and Andrzej Pająk. This way they do not stand neither on their own or exclusively on the shoulders of giants. Instead they form a part o a broader contribution to the field of Polish scholars