A Man in History. The Cinema of Márta Mészáros with regard to the Twentieth-Century Hungarian Dramas

Wydział Neofilologii: Instytut JęzykoznawstwaRozprawa dotyczy filmowej twórczości węgierskiej autorki Márty Mészáros – jednej z najbardziej znaczących kobiet kina, wywodzących się z Europy Środkowej. Celem badań było rozpoznanie wkładu artystycznego reżyserki do dyskusji nad doświadczeniem totalitaryzmu w naszym regionie. Przedmiotem analiz uczyniono jej filmy historyczne, rozgrywające się w epoce faszystowskiej oraz stalinowskiej – Sukcesja (Örökség, 1980), Siódmy pokój (A hetedik szoba, 1995), Dziennik dla moich dzieci (Napló gyermekeimnek, 1984), Dziennik dla moich ukochanych (Napló szerelmeimnek, 1987), Dziennik dla moich rodziców (Napló apámnak, anyámnak, 1990), Mała Vilma (Kisvilma, 2000) i Niepochowany (A temetetlen halott, 2004). Utwory te zostały odczytane z perspektywy narratywistycznej, jako indywidualne interpretacje przeszłości, zapis artystycznego światooglądu historiofotycznego. W rozważaniach nad sposobami postrzegania i przedstawiania procesów dziejowych w filmach Mészáros przyjęto optykę interdyscyplinarną, czerpiącą z metodologii nauk literaturoznawczych, filmoznawczych i historycznych.The dissertation concerns the cinema of a Hungarian author Márta Mészáros, one of the most significant Central European woman directors. The aim of the research was to recognize her artistic contribution to the discussion on the experience of totalitarianism in our region. The subject of analyses were Mészáros‘s historical films, set in the fascist and Stalinist times – The Heiresses (Örökség, 1980), The Seventh Room (A hetedik szoba, 1995), Diary for My Children (Napló gyermekeimnek, 1984), Diary for My Loves (Napló szerelmeimnek, 1987), Diary for My Father and Mother (Napló apámnak, anyámnak, 1990), Little Vilma: The Last Diary (Kisvilma, 2000) and The Unburied Man (A temetetlen halott, 2004). The works were looked upon from a narrativist perspective, as individual interpretations of the past, as a record of an artistic historiophotic worldview. To explore the ways of perceiving and depicting historical processes in Mészáros’s films, an interdisciplinary approach was adopted, blending the methods of literary, film and historical studies