2019-09/05

In verband met de geplande uitbreiding van een regelstation is een inventariserend archeologisch onderzoek uitgevoerd aan de Middelkampseweg te Nieuwaal, gemeente Zaltbommel, provincie Gelderland. Voor de aanleg van funderingen en het ingraven van nieuwe kabels is graafwerk nodig dat een bedreiging betekent voor eventueel aanwezige archeologische waarden. Het doel van het onderzoek is om vast te stellen wat de kans is op de aanwezigheid van archeologische waarden. Het onderzoek bestaat uit een bureauonderzoek (protocol 4002) en een veldonderzoek, verkennende fase (IVO-O; protocol 4003). Bij het bureauonderzoek zijn bronnen geraadpleegd op het gebied van fysische geografie, archeologie en historische geografie. Tijdens het veldonderzoek zijn zeven boringen geplaatst om de opbouw en gaafheid van de bodem te bepalen. Plangebied Middelkampseweg te Nieuwaal ligt in een gebied waar stroomgordel Gameren actief was van ongeveer 2950 tot 1860 14C-jaren voor heden. Vijfendertig meter noordelijk van het gebied heeft een nederzetting gelegen in de periode ijzertijd – romeinse tijd. Tijdens de late middeleeuwen is daar een huisterp op gebouwd. Ter plaatse van de noordelijke punt van het plangebied zijn vondsten, waaronder achttien fibulae uit de romeinse tijd, geregistreerd die in het verleden op het perceel gedaan zijn. Tot aan een ruilverkaveling die omstreeks 1970 plaatsvond, liep er een weg door het westelijke deel van het plangebied. Bij de ruilverkaveling is die weg verdwenen, is de Middelkampseweg aangelegd, zijn sloten gedempt en zijn nieuwe sloten gegraven. Bij het booronderzoek is de top van de oeverafzettingen van stroomgordel Gameren aangetroffen op dieptes beneden maaiveld tussen 85 en 140 centimeter. In ongeveer de helft van het plangebied is de top goed bewaard gebleven. In de andere helft is de top van de afzettingen van stroomgordel Gameren sterk aangetast door een crevasse (overstromingsgeul van een rivier) en door waarschijnlijk voormalige sloten. De crevasse lijkt van noord naar zuid door het plangebied te hebben gelopen, iets westelijk van het bestaande regelstation. De top van de crevasse afzettingen is opgenomen in de bouwvoor. In het westen van het plangebied is een spoor gevonden dat lijkt op de vulling van een sloot of iets dergelijks. De vulling lijkt deels natuurlijk te zijn, wat een aanwijzing is dat het gaat om een sloot van voor de bedijking. Aan het maaiveld zijn scherven aardewerk gevonden waarvan een aantal met zekerheid dateren uit de romeinse tijd en een aantal met zekerheid uit de late middeleeuwen. selectie-advies door senior KNA-prospector drs. J.M.G. Bongers Aangezien het huidig en eerder onderzoek aanwijzingen hebben opgeleverd voor de aanwezigheid van resten uit zowel de romeinse tijd als de late middeleeuwen en deze in goede staat kunnen verkeren, adviseren wij het terrein nader te onderzoeken met behulp van proefsleuven. Een proefsleuvenonderzoek dient te worden uitgevoerd door een daartoe bevoegd bureau volgens een vooraf door de bevoegde overheid goedgekeurd Programma van Eisen (PvE). Tenslotte wijzen wij erop dat voor al het graafwerk geldt dat als archeologische grondsporen worden aangetroffen en/of vondsten worden gedaan, dat daarvan direct melding dient te worden gemaakt conform de Erfgoedwet 2015, artikel 5.10. Wij adviseren dit te doen bij de gemeente Zaltbommel. De Omgevingsdienst Rivierenland heeft namens de bevoegde overheid dit rapport getoetst en op 20 februari 2020 aangegeven het selectie-advies over te nemen (mevr. M. Stronkhorst, adviseur archeologie ODR)