The effect of the use of humic acid (tkı humas) on pelet quality and production parameters in dairy pellet feed

Humatlar, topraktaki organik maddelerin toprak içerisinde zamanla çürüyüp ayrışmasıyla açığa çıkan karbonhidrat, amino asit ve fenoller gibi bazı maddelerin meydana getirdiği humustan köken alan hümik, fulvik, ulmik asitten ve bazı mikro minerallerden meydana gelen kompleks organik maddeler olarak tanımlanırlar. Humik asitin adsorblama, absorblama ve emülgatör özellikleri nedeniyle pelet yemlerde kullanılabilme potansiyeli bulunmaktadır. Bu araştırmada süt ineği konsantre pelet yem üretiminde TKİ humas kullanımının bazı üretim parametreleri ve pelet kalite özellikleri üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada büyükbaş hayvan yemi üreten ticari bir yem fabrikasında kontrol ve deneme grupları için 12 ton yem (6 parti halinde) üretilmiştir. Her bir parti 2 ton yem içermektedir. Denemede biri kontrol, diğeri deneme grubu olmak üzere iki grup düzenlenmiştir. Deneme grubuna %1 oranında TKİ humas karıştırıcıda yemin üzerine dökme olarak eklenmiştir. Araştırmada kontrol grubu yemlerine TKİ humas ilavesi yapılmamıştır. Çalışmada humik asit olarak leonardit ve potasyum hidroksidin belli miktarda karışımından oluşan TKİ Humas (Potasyum Humat) kullanılmıştır. Yem fabrikasında pelet yem üretiminde delik çapı 5 mm, et kalınlığı 65 mm olan disk kullanılmıştır. Fabrikada kontrol ve deneme grubu pelet yemleri üretimi sırasında buhar sıcaklığı, elektrik akımı ve pelet üretim zamanı kayıt altına alınmıştır. Mikserden, kondisyoner sonrasından, presden sonra ve soğutucu çıkışından dörder adet yem numunesi alınmış ve tüm numunelerde kuru madde analizleri dörder paralel yapılmıştır. Pelet dayanıklılık indeksi (PDI) Pfost cihazı yardımıyla ölçülmüştür. Araştırmada pelet dayanıklılık indeksi kontrol ve deneme grubunda sırasıyla, % 97.45 ve % 95.23 olarak bulunmuştur. Gruplar arasındaki farklılık istatistik olarak önemlidir (P>0.05). Pelet yapılması sırasında, karıştırıcıdan (M), kondisyoner çıkışından (KÇ), pelet presi çıkışından (PP) ve soğutucu (S) çıkışından yem numuneleri alınmıştır. Pelet yapımının farklı safhalarında alınan örneklerde yapılan kuru madde (KM) analizlerinde kontrol grubunda ve humas grubunda sırasıyla M: %89.25 ve 87.92, KS: %88.54 ve 87.87, PP: %89.60 ve 89.80, S: % 89.63 ve %89.19 değerleri elde edilmiştir. Bütün aşamalarda elde edilen kuru madde değerlerinde gruplar arasında istatistik olarak farklılık görülmemiştir. Buna karşın, kondisyoner sonrası bulunan sonuç istatistik olarak anlamlıdır (P 0.05). The dry matter (DM) analysis of the feed samples taken from the mixer (M), post conditioner (PC), post pellet press (PP) and the refrigerant output (R) during the pellet making. In the dry matter (DM) analyzes performed in the samples taken at different stages of pellet production were obtained in the control group and humas group., M: 89.25% and 87.92%, PC: 88.54% and 87.87%, PP: 89.60% and 89.80%, R: 89.63% and 89.19%, respectively. The post-conditioner results were statistically significant (P