Notarius civitatis w kancelarii miejskiej Nowego nad Wisłą w XVIII wieku

Pisarz/notariusz miejski (notarius civitatis) pełnił naczelną funkcję w strukturze kancelarii średniowiecznego i nowożytnego miasta, sprawując ogólną kontrolę oraz odpowiadając za jej działalność, z odpowiedzialnością karną włącznie. Przedmiotem artykułu jest urząd pisarza w mniejszych miastach Prus Królewskich w okresie nowożytnym, na przykładzie jednego z nich: Nowego nad Wisłą. Omówione zostały podstawowe zagadnienia dotyczące warunków zatrudnienia notariusza, wymaganych do zatrudnienia kompetencji, wynagrodzenia i jego relacji do płacy innych zawodów miejskich oraz rodzajów świadczeń dodatkowych, jakimi zwykle uzupełniano pensję stałą. Daje to obraz ogólnej pozycji pisarza w strukturze kancelarii i organach samorządu mniejszego miasta pomorskiego.The town scribe/notary (notarius civitatis) played the leading role in the structure of the chancellery of the mediaeval and modern city, exercising general control and being responsible for its operation, with criminal liability included. The article focuses on the office of the scribe in the lesser cities of the Royal Prussia in modern age, using the case study of one of them: Nowe nad Wisłą. It discusses the basic principles concerning the conditions of employing an notary, required competencies, remuneration and its relationship to that of other municipal professions, and types of additional benefits that were used as a rule to complement the regular salary. This provides a picture of the general position of the writer in the structure of the chancellery and organs of local authorities of a minor city in Pomerania.Der Stadtschreiber/Stadtnotar (notarius civitatis) hatte eine Hauptfunktion in der Struktur der Kanzlei der mittelalterlichen und neuzeitlichen Stadt, übte eine allgemeine Kontrollfunktion aus und war für deren Tätigkeit verantwortlich - einschließlich der strafrechtlichen Verantwortlichkeit. Gegenstand des Artikels ist die Beschreibung des Schreiberamtes in kleineren Städten des Königlichen Preußens in der Neuzeit am Beispiel einer jener Städte: Neuenburg an der Weichsel. Besprochen wurden die grundlegenden Fragen rund um die Bedingungen für die Beschäftigung eines Notars, die für die Einstellung erforderlichen Kompetenzen, Vergütung und ihre Relation zu der Vergütung anderer städtischer Berufe und die Arten der zusätzlichen Leistungen, wodurch die fixe Entlohnung üblicherweise ergänzt wurde. Er vermittelt ein Bild der allgemeinen Position des Schreibers in der Struktur der Kanzlei und in den Selbstverwaltungsorganen der kleineren pommerschen Stadt.Писарь/нотариус (notarius civitatis) исполнял важную роль в структуре канцелярии средневекового, современного города, осуществляя общий контроль и отвечая за ее работу, за что мог нести уголовную ответственность. В статье рассмотрено деятельность канцелярии писаря на примере одного из небольших городков Королевской Пруссии в новой истории: Нового над Вислой. Автор обсуждает вопросы, касающиеся условий труда нотариуса, требований выдвигаемых к соискателям на эту должность, оплаты труда в соотношении с заработной платой других городских служащих и видов дополнительных вознаграждений, которые обычно были дополнением к постоянной заработной плате. Все эти факты дают общую картину положения писаря в структуре канцелярии и органов местного самоуправления небольшого городка на Поморье