Współczesne wojny i konflikty zbrojne w wymiarze społeczno-prawnym. Teoria i praktyka

Wydział HumanistycznyIstotą współczesnych wojen i konfliktów zbrojnych jest przede wszystkim ich asymetryczny charakter. Uczestniczące w nich podmioty znacznie się od siebie różnią (np. państwo – bliżej nie zidentyfikowana i nierozpoznana grupa terrorystyczna), podobnie jak stosowane metody i środki walki. Nie istnieje jasno nakreślona linia frontu, walka może być prowadzona zarówno w przestrzeni realnej, jak i wirtualnej, na każdym miejscu globu i o każdej porze. W znacznie większym stopniu cierpi w nich ludność cywilna, czego wynikiem są rosnące straty kolateralne. Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych nie jest współcześnie w pełni przestrzegane, chociaż znajomość praw i zwyczajów wojennych zawartych w normach międzynarodowego prawa humanitarnego jest jednym z podstawowych obowiązków żołnierzy. Obowiązek ten wynika z porozumień międzynarodowych, które zobowiązują strony do upowszechniania znajomości zasad prawa wojennego wśród personelu wojskowego własnych sił zbrojnych. Nieprzestrzeganie norm tego prawa podczas konfliktu zbrojnego prowadzi do eskalacji zbrodni i narastania nienawiści po obu stronach, co zdecydowanie utrudnia poszukiwanie w przyszłości rozwiązań pokojowych. Z obserwacji dotychczasowych wojen i konfliktów zbrojnych można wysunąć wniosek, że pomimo wszystkich zakazów i nakazów powstają i funkcjonują patologie w konfliktach zbrojnych. Świadczą o tym takie przypadki, jak: czystki etniczne, ludobójstwo, zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne, najemnictwo, zastraszanie ludności cywilnej, niszczenie dóbr kultury, zjawisko czarnych wdów, war lordów czy dzieci– żołnierzy. Niniejsza praca stanowi próbę przedstawienia najistotniejszych zagadnień z obszaru prawa wojennego i prawa konfliktów zbrojnych zarówno w wymiarze prawnym jak i społecznym. Zasadniczym celem praktycznym było ukazanie stopnia przestrzegania w środowisku bezpieczeństwa międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych (prawa wojennego) i wypracowanie propozycji w zakresie przeciwdziałania patologiom w tym zakresie. Konstrukcja rozprawy doktorskiej obejmuje wstęp, cztery rozdziały, zakończenie i bibliografię. W rozdziale pierwszym zawarto najważniejsze treści dotyczące istoty, specyfiki i ewolucji współczesnych wojen i konfliktów zbrojnych. W rozdziale drugim zostały scharakteryzowane regulacje prawa wojennego oraz prawa konfliktów zbrojnych w zarysie historycznym. W kolejnym rozdziale omówione zostało międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych i wszelkie aspekty związane z obowiązywaniem tego prawa. Ostatnim rozdziałem dysertacji jest rozdział czwarty dotyczący prawa wojennego i międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych w praktyce. Są tu przedstawione konkretne przykłady działania tego prawa zarówno w wymiarze pozytywnym jak i negatywnym. Wyniki badań pokazały obszary z zakresu prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych i prawa wojennego, gdzie istnieje jeszcze w tym zakresie wiele mankamentów i braków, które należy wyeliminować, aby prawo to funkcjonowało sprawnie