Kaya oyma su yapılarında hasar tespiti: Gaziantep livas ve kastelleri

Gaziantep coğrafi konum itibariyle tarih öncesi çağlardan beri birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, tarihi İpek Yolu üzerinde bulunuşu nedeniyle uygarlık tarihine yön vermiştir. Burada yaşayan toplumlar kendilerine ait eserler bırakarak kent oluşumuna katkı sağlamışlardır. Kasteller ve livaslar da kent oluşumuna büyük katkı sağlayan kaya oyma su yapılarıdır. Ancak bugüne gelindiğinde doğadan ve insandan kaynaklanan hasarlar nedeniyle bu yapıların bir kısmı yok olmuş, bir kısmı ise bakımsızlık ve ilgisizlikten dolayı yok olmak üzeredir. Bu tez hazırlanırken, UNESCO tarafından geçici dünya mirası listesine alınan kastellerin, hasar tespiti yapılarak mevcut sorunlarının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Tezin birinci bölümünde tezin amacı, önemi ve tez yöntemi açıklanmış, kasteller, livaslar ve taş hasarları konusundaki literatür araştırmaları özetlenmiştir. Tezin ikinci bölümünde, Gaziantep kaya oyma su yapıları livas ve kasteller hakkında bilgi verilmiş, üçüncü bölümünde, genel olarak taş hasarları araştırılmıştır. Tezin dördüncü bölümünde hasar tespitinde izlenecek yöntem açıklanmıştır. Bu yöntemde kaya oyma su yapılarında aks şemasının belirlenmesi ve yapı elemanlarının isimlendirilmesi anlatılmıştır. Beşinci bölümde bugüne ulaşan kastellerin mevcut hasarları, üçüncü bölümde bahsedilen taş hasarları dikkate alınarak incelenmiş, hasar türleri bu yapıların plan ve kesitleri üzerine işlenerek açıklanmıştır. Tezin son bölümünde ise, yapılan hasar tespitleri doğrultusunda kastellerin mevcut durumlarından bahsedilmiş, ileride yapılması gereken çalışmalar önerilmiştir