SAĞLIK TURİZMİ KAPSAMINDA TERMAL OTELLER VE DIŞ TURİZM TALEBİNİN YAPISAL ANALİZİ: AYDIN İLİ ÖRNEĞİ

ÖZET SAĞLIK TURİZMİ KAPSAMINDA TERMAL OTELLER VE DIŞ TURİZM TALEBİNİN YAPISAL ANALİZİ: AYDIN İLİ ÖRNEĞİ Akar A. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Turizmi (Disiplinlerarası) Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2020. Bu araştırmada sağlık turizmi kapsamında Aydın ilinde yer alan termal otellerin dış turizm talebine etki eden faktörleri ortaya koyarak yapısını belirlemek amaçlanmıştır. Nitel araştırma tekniklerine uygun olarak hazırlanan çalışmada durum çalışması yaklaşımı kullanılmıştır. Nitel veri toplama yöntemlerinden görüşme ve doküman incelemesi yöntemi kullanılarak yöntem üçgenlemesi yapılmıştır. Görüşmeler 08.04.2019 ile 10.05.2019 tarihleri arasında Aydın ilinde bulunan beş termal otelin yöneticileri ile yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Doküman incelemesi için veriler Tripadvisor sitesinde yer alan Aydın ilindeki termal otellerde konaklayan yabancı ziyaretçilerin yorumları kullanılmıştır. Böylelikle iki farklı veri kaynağı kullanılarak veri üçgenlemesi yapılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler kavramsal çerçeveye uygun olarak betimsel analiz yöntemi kullanılarak analiz edilmiş ve görüşme verilerinden alıntılar yapılarak okuyucuya direkt aktarılmıştır. Doküman incelemesi kısmında ise Tripadvisor sitesinden alınan yabancı ziyaretçilerin yorumları içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. İçerik analizinde öncelikle kodlar belirlenerek kategorilere ayrıldıktan sonra temalar oluşturulup elde edilen veriler sayısallaştırılmıştır. Araştırma sonucunda, Aydın ilinde, tarihi ve kültürel varlıklar ile doğal güzellikler çevresinde yer alan termal otellerin dış turizm talebinin fiyat, reel döviz kuru, uzaklık, ulaşım, konaklama ve arz kapasiteleri gibi ekonomik faktörlerden aynı zamanda psikolojik, politik ve sosyal gibi ekonomik olmayan faktörlerden de etkilendiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca termal turizmde tesisler ile ilgili fiziki değerler, gelen ziyaretçiler tarafından ilk olarak dikkate alınan hususlardandır. Dolayısıyla yapılan çalışmanın sonucunda fiziksel değerlerin geliştirilmesinin efektif, potansiyel ve marjinal dış turizm talebini dolaylı olarak pozitif yönde etkileyebilir.İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI ………………………..………………….……………….. i TEŞEKKÜR …………………………………………………………….………………….. ii İÇİNDEKİLER ..…………………………………………….………...………….………... iii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ …..…………………….…………….……….. vi ŞEKİLLER DİZİNİ ….………….…………………………...…………………………….. vii RESİMLER DİZİNİ ….………….…………………………...……………………………. viii TABLOLAR DİZİNİ ….………….…………………………...………………………….... ix ÖZET ……………………………………………………………………………………….. x ABSTRACT ………………………………………………………………………………... xi 1. GİRİŞ …………………….…………………...……………………………….………….. 1 1.1.Problemin Tanımı ve Önemi …………………………………….….…………………… 2 1.2. Araştırmanın Amacı …………………………………………..………………………… 2 2. GENEL BİLGİLER ……………………..…………………………………...…………… 3 2.1. Turizm Sektörüne Genel Bakış ……………………………………..…………………... 3 2.1.1. Turizm sektörünün Özellikleri………………………………………………………… 4 2.1.2. Dünya’da ve Türkiye’de Turizm……….……………………………………………… 5 2.2.Turizm Arz ve Talep Kavramları………………………………………………………… 8 2.2.1. Turizm Arzı ve Özellikleri ……………………………………………………………. 8 2.2.2. Turizm Arzını Etkileyen Faktörler…………………………………………………….. 9 2.2.3. Turizm Talebi………………………………………………………………………….. 12 2.2.4. Turizm Talebinin Özellikleri…………………………………………………………... 13 2.2.5. Turizm Talebinin Belirleyicileri……………………………………………………….. 14 2.2.5.1. Ekonomik Faktörler………………………………………………………………..… 14 2.2.5.2. Sosyal Faktörler……………………………………………………………………… 22 2.2.5.3. Politik ve Yasal Faktörler……………………………………………………………. 25 2.2.5.4. Psikolojik Faktörler………………………………………………………………….. 26 2.3. Turizm Türleri ve Turistik Ürün Çeşitlendirmesi……………………………………….. 26 2.3.1. Turistik Ürün Çeşitlendirmesi Kapsamında Sağlık Turizmi………………………….. 28 2.3.2. Sağlık Turizmi Tarihsel Gelişimi……………………………………………………… 31 2.3.3. Sağlık turizmi Çeşitleri………………………………………………………………… 33 2.3.3.1. Medikal Turizm……………………………………………………………………… 33 2.3.3.2. Üçüncü Yaş ve Engelli Turizmi……………………………………………………... 34 2.3.3.3. Wellness ve SPA Turizmi …………………………………………………………... 36 2.3.3.4.Termal Turizm………………………………………………………………………... 39 2.4. Dünya’da Önemli Termal Turizm Merkezleri…………………………………………... 42 2.4.1. Almanya……………………………………………………………………………….. 44 2.4.2. Japonya………………………………………………………………………………… 44 2.4.3. Macaristan……………………………………………………………………………... 44 2.4.4. Çin …………………………………………………………………………………….. 45 2.4.5. İtalya…………………………………………………………………………………… 45 2.4.6. Fransa …………………………………………………………………………………. 46 2.4.7. Yunanistan …………………………………………………………………………….. 46 2.5. Türkiye’de Termal Turizm Merkezleri………………………………………………….. 46 2.5.1. Sağlık Turizmi Kapsamında Termal Oteller………….…………………….................. 51 3. GEREÇ VE YÖNTEM ……...……………………………………….……………………. 53 3.1. Araştırmanın Yöntemi…………………………………....…..………….......................... 53 3.1.1. Araştırmanın Sınırlılıkları …………………………………..….........………............... 56 3.1.2. Veri Toplama Süreci ……………..………………..…..….…………………………… 56 3.1.3. Verilerin Analizi ………………………………………………………………………. 57 3.1.4. Araştırmanın Geçerlik ve Güvenirliği ………………….…………............................... 58 4. BULGULAR ……………………………………………………………………................ 61 4.1. Aydın İli Termal Turizm Gelişim Bölgeleri………………………….……….................. 62 4.2. Aydın İli Termal Turizm Merkezleri ve Termal Suyun Nitelikleri………….…………... 62 4.2.1. Kızıldere Kaplıcası - Güney Motel (Buharkent)………………………………………. 63 4.2.2. Salavatlı Kaplıcası …………………….……………………………………................. 64 4.2.3. Gümüşköy Kaplıcası……………………………..……………………………………. 64 4.2.4. İmamköy Kaplıcası………………..…………………………………………………... 64 4.2.5. Germencik Çamur Kaplıcası…………………………………………………………... 64 4.2.6. İçmeler Kaplıcası………………………………………………………………………. 65 4.2.7. Germencik Bozköy–Alangüllü Kaplıcaları (Hedef Dağ Termal Tesisi……………………………………….............................................................................. 4.2.8. Kuşadası-Davutlar Kaplıcaları………………………………………………………… 4.2.8.1. Natur-Med Davutlar Termal Kaplıca Kür merkezi………………………………….. 4.2.8.2. Radon Termal Kaplıca Kür Merkezi………………………………………………… 4.2.8.3. Gümüş Termal Suites Hotel…………………………………………………………. 4.2.8.4. Asayra Termal Otel………………………………………………………………….. 65 65 66 66 67 67 4.3. Termal Tesis yöneticileri İle Gerçekleştirilen Görüşmelerden Elde Edilen Bulgular………......................................................................................................................... 68 4.3.1. İşletmeyi Tanıma Amaçlı Sorular ve Bulguları………………………………………... 68 4.3.2. Termal Tedaviye Yönelik Sorular ve Bulguları…………….…………………………. 69 4.3.3. Dış Turizm Talebine Yönelik Sorular ve Bulguları…………………………………… 72 4.3.3.1. Aydın İlinde Yer Alan Termal Tesislerin Talebe Etki Eden Faktörlerden Ekonomik Faktörler Açısından Elde Edilen Bulguları………………………………………. 73 4.3.3.2. Aydın İlinde Yer Alan Termal Tesislerin Talebe Etki Eden Faktörlerden Sosyal Faktörler Açısından Elde Edilen Bulguları…………………………………………... 82 4.3.3.3. Aydın İlinde Yer Alan Termal Tesislerin Talebe Etki Eden Faktörlerden Politik ve Yasal Faktörler Açısından Elde Edilen Bulguları…………………………………. 83 4.3.3.4. Aydın İlinde Yer Alan Termal Tesislerin Talebe Etki Eden Faktörlerden Psikolojik Faktörler Açısından Elde Edilen Bulguları……………………………………….. 86 4.3.3.5. Bölgenin Arz Faktörlerinin Aydın İlinde Yer Alan Termal Tesislere Talebe Etkisi Açısından Elde Edilen Bulguları………………………………………………………. 87 4.4. Tripadvisor Sitesinde Yer Alan Yabancı Ziyaretçilerin Yorumlarından Elde Edilen İçerik Analizi Bulguları……………………………………………….……………… 88 5. TARTIŞMA …………...……….…………………...……...….……………...…................ 104 6. SONUÇ VE ÖNERİLER ……………………………..…………..………………………. 111 KAYNAKLAR ..………………………………...……...……………………………………. 114 Ek 1 (Kültür ve Turizm Bakanlığı Termal Turizm Kentleri Listesi)….…………………….. 129 Ek 2 (Görüşme Metni) ……………………………………………………………………….. 132 Ek 3 (Görüşme Soruları)……………..……………………...……………………………….. 133 ÖZGEÇMİŞ …………………………………………...……………………………………... 13