Yabancı dil öğreniminde sözcük anlamlarını metin içerisinde anlamlandırmayı etkileyen sözcüksel öğrenci ile ilgili ve metinsel faktörler

The purpose of this MA thesis was to investigate to what extent word factors including word class and morphological complexity, learner factors including proficiency and vocabulary size and contextual factors affect guessing unknown word meaning from context in a second language. The study was carried out at The School of Foreign Languages of Uludağ University, Turkey. The subjects were the students attending prep classes. The subjects' proficiency was measured with a C-test and in order to measure their vocabulary size a Vocabulary Checklist was used. In addition to these tests, a Vocabulary Guessing Test was administered to the subjects so as to gather data about the relation between guessing and the factors affecting the guessing process. The target words in the Vocabulary Guessing Test were simple and complex in terms of morphological complexity and they were grouped as nouns, verbs, adjectives and adverbs. The results of the study showed that unknown words presented in a rich context were guessed more successfully than unknown words presented in a poor context. In terms of word factors, it was found that morphologically complex words were guessed more correctly than morphologically simple words. When it comes to the relation between guessing and word class, there was no significant difference between nouns, verbs and adjectives, but adverbs, as expected, were the most difficult category to guess. As for learner factors, a significant effect of proficiency and vocabulary size on guessing was not found in the present study.Bu yüksek lisans tezinin amacı görevlerine göre sözcük türleri ve yapılarına göre sözcük türlerini içeren sözcüksel faktörlerin, yabancı dildeki yeterlik ve kelime bilgisini kapsayan öğrenci ile ilgili faktörlerin ve metinsel faktörlerin sözcük anlamlarım metin içinde anlamlandırma üzerinde ne dereceye kadar etkili olduğunu araştırmaktır. Bu çalışma Türkiye'de Uludağ Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu'nda yapılmıştır. Denek olarak hazırlık sınıfı öğrencileri kullanılmıştır. Öğrencilerin yabancı dildeki yeterlikleri bir C-test ile ölçülmüştür; sözcük bilgilerim ölçmek için de bir sözcük testi kullanılmıştır. Bu iki teste ilaveten, sözcük anlamlarım metin içerisinde anlamlandırma ve bu süreci etkileyen faktörler arasındaki ilişki ile ilgili veri toplamak için öğrencilere bir sözcük anlamlarını metin içerisinde anlamlandırma testi verilmiştir. Metin içerisinde anlamlandırılacak sözcükler yapılarına göre basit ve türemiş; görevlerine göre de isim, fiil, sıfat ve zarf olarak sınıflandırılmıştır. Bu çalışmanın sonuçlan metinsel ip uçları açısından zengin olan bir cümlede sunulan kelimelerin anlamlan metinsel ip uçlan bakımından fakir olan cümlede sunulan kelimelerin anlamlarından daha başarılı bir şekilde tahmin edildiğini göstermiştir. Sözcüksel faktörlerde ise yapılarına göre türemiş kelimelerin basit kelimelerden metin içinde daha doğru bir şekilde anlamlandırıldığı bulunmuştur. Sözcüğün anlamım metinden çıkarma ve görevlerine göre sözcük türleri arasındaki ilişkiye gelince, isim, fiil ve sıfatlar arasında önemli bir fark bulunmamıştır; fakat zarfların beklenildiği gibi en zor sözcük türü olduğu görülmüştür. Öğrenci ile ilgili faktörlerde ise, bu çalışmada yabancı dilde yeterlik ve kelime bilgisinin sözcük anlamlarını metin içinde anlamlandırma sürecinde çok önemli bir etkisi bulunmamıştır