On the trail of tombs and sepulchral altars of the Ottonian period : the case of tombs in Piast state (Poznań cathedral, Poland)

Bazylika w Poznaniu, mająca czyste formy architektury ottońskiej, wzniesiona został w centrum władzy Piastów najwcześniej w latach 80. X w., pewniej w l. 90. X w. w bezpośrednim sąsiedztwie pałacu władcy. Mieściła pośrodku nawy głównej dwie unikatowe struktury grobowe ułożone na osi. Grobowiec G 186 założony został prawdopodobnie u zarania budowy bazyliki. Drugi G 187, niewiele młodszy, sprzężony był z ołtarzem pośrodku nawy oraz otoczony dość obszerną obudową z wejściem od północy. Według XIV-XV-wiecznej tradycji historiograficznej pośrodku nawy głównej mieściły się pochówki pierwszych władców: Mieszka I (zm. 992) i Bolesława Chrobrego (zm. 1025), stąd tezy o nekropolii władców państwa piastowskiego, przyjęte przez starsze pokolenie archeologów: starszy związano z Mieszkiem I, młodszy z Bolesławem Chrobrym. W artykule prezentowany jest problem interpretacji grobowców w kontekście nowego datowania i okoliczności fundacji bazyliki. Szczególną uwagę poświęcono szczególnej formie młodszej struktury - jej forma, sprzężenie z ołtarzem i wydzielone otoczenie z wejściem wskazują, że była to instalacja służąca pochówkowi świętego lub męczennika i związana wprost z kultem, i jest typowym grobem ołtarzowym (Altargrab) uzupełnionym o confessio. Wnioski te nie pozwalają podtrzymywać starszej interpretacji, iż taką konstrukcję założono specjalnie dla ulokowania pochówku króla Bolesława Chrobrego. Raczej przygotowana była do ulokowania w niej szczątków świętego lub męczennika. W grę wchodzą trzy możliwości: niezrealizowany pomysł złożenia w niej szczątków Św. Wojciecha, bądź też Brunona z Querfurtu, który zginął śmiercią męczeńską w roku 1008, lub też Pięciu Braci Męczenników, którzy zginęli w roku 1005. Fundacja grobu ołtarzowego z confessio nie wyklucza się jednak do końca z silną tradycją grobu Bolesława Chrobrego w obrębie katedry.Basilica of the Ottonian design in Poznań (dating to the late 80s, more surely 90s of the 10th century and ca. 1000) raised in the centre of power next to a palace and chapel, was linked with the first decades of Christianity in Poland. In the middle of the main nave two tomb-like structures aligned on the same axis and relic of the altar were discovered: 1. slightly west to the nave’s centre, the tomb G186 covered with false vault built during the construction of the church; 2. grave chamber G187 further to the east established slightly later, probably ca. 1000, surrounded by a kind of rectangular enclosure accessed from the north through a small door; 3. in-between the tombs, precisely in the nave’s central point, a partly preserved rectangular the relic of an altar, incorporated into the eastern tomb. Archaeological interpretations indicate that the eastern structure was believed to have been the burial place of King Boleslaus the Brave (+1025), while western tomb has been linked with the burial of Mieszko the First (+992). Indeed it has been based on a historic general information (14th-15th century) of royal burials in medio ecclesiae. The article presents the concept of the earliest tomb established coram altari at the very beginning of the church’s construction and its associations with idea of the foundation; further the critic on the older interpretation of the eastern tomb as the King Boleslaus’s tomb. The tomb has been interconnected with the earlier altar and has clear architectonic forms of rectangular enclosure or micro-building (Altargrab, Altarhaus), which forms a kind of sacred space nearby (confessio). It could be reserved for placing the remains of martyr and cult of relics