Vergi ceza hukukunda vergi ziyaı ve sonuçları

Vergi, devlet otoritesinin sosyal yapıya karşı üstlendiği fonksiyonları yerine getirmek adına ihtiyacı olan en büyük gelir kaynağıdır. Bununla birlikte, Anayasa’nın 73’ncü maddesi gereğince de bir vatandaşlık görevi olarak tanımlanmıştır. Toplumsal işleyişin devlet tarafından devamlılığı sağlanan kısımlarında aksama olmaması, vergi gelirlerinin sürekliliğine bağlıdır. Bu süreklilik ise vergi mükelleflerinin vergilerini zamanında ve tam olarak ödemesiyle mümkündür. Aksi yönde davranış, kamu geliri olan vergide eksikliğe sebep olacak ve kamusal işleyişi sekteye uğratabilecektir. Kanunun vergi ziyaı olarak ifade ettiği bu durum, beyan esasına göre tarhiyat mekanizmasının işlediği vergi sistemimizde mükellefin eksik beyanı olması durumunda cezai işlemi gündeme getirmektedir. Vergi ziyaı cezası, mükellefin kasıtlı olarak eksik beyanda bulunması veya vergi ziyaına sebebiyet vermesi halinde uygulama bulmaktadır. Birçok vergi türü açısından söz konusu olmakla birlikte cezanın ödenmesi, zamanaşımına girmesi, mükellefin ölmesi gibi sebepler neticesinde ceza hükmü ortadan kalkmaktadır. Bunun yanı sıra vergi ziyaı cezası ilk usulsüzlükte kayba uğratılan verginin bir katı ve gecikme süresinin varlığı halinde de yasal faizi ile birlikte tahsil edilir. Ancak tekerrür halinde, tekerrürün mahiyetine bağlı olarak katlı uygulamalar da söz konusu olmaktadır. Cezanın kesin hüküm bulması, ziyaa uğratan fiilin işleniş biçimi ile ilişkili olup kasıt veya ihmal durumlarına göre düzenlemede farklılıklar bulunmaktadır