Variasjonar i vekst og reproduksjon hos blåbær (Vaccinium myrtillus) i forhold til klima og lokal økologisk forhold

Samandrag Blåbær er ein viktig matkjelde for mange artar på den nordlege halvkule, derfor er det viktig å vite korleis blåbær vert påverka av klimaendringane. Vekst og reproduksjon hos planter er bestemt av både regionale og lokale miljøvilkår. Under dei pågåande klimaendringane vil desse vilkåra bli endra. Ved å studere ein art langs ein høgdegradient, som reflekterer variasjonar i klima, og med andre lokal økologiske forhold vil ein kunne forutseie arten sin respons på klimaendringane. Vekst gjennom rametstorleik, og reproduksjonstrekka, bærproduksjon per m2, sum bærvekt for ein ramet, bærvekt for enkeltbær og andelen modne, til blåbær vart studert på ti høgder mellom 200 og 876 moh., i ein blåbærfuruskog i Sogn. Dei lokaløkologiske tilhøva varme, lys, glødetap, pH og jordfuktigheit vart òg undersøkt på dei ti høgdene for å avdekke deira påverknad. Både vekstvilkåra og bærproduksjonen var størst ved mellomhøgder og i skuggefulle delar av skogen. Andelen modne frø auka med aukande høgder, og foretrakk låg varmeindeks. Bærvekta til enkeltbær hadde ingen signifikante samanhengar medan sum bærvekta per ramet var påverka av lys og varme, samt rametstorleik. Ingen av jordbotnforhold hadde signifikant påverknad på vekst og reproduksjon. Sidan rametstorleiken, bærproduksjonen og andelen modne frø er størst i kjølegare klima kan vi venta at desse plantetrekka vert å finne høgare over havet eller lengre nordover som følgjer av klimaendringane. Dei lokal økologiske faktorane må òg bli møtt på dei nye høgdene for at veksten eller reproduksjonen skal bli suksessfull der