A study of urban transformation that aims at preserving history at the city centre: The case of Konya - Meram

Ülkemizde 1950’lerde başlayan kentsel alanlara yoğun göç dalgasının yol açtığı kentsel alanlardaki nüfus yoğunlaşmasıyla gelişen kentsel yayılma, yasadışı konut üretimi, temel altyapı sorunları, afet riskli alanlarda yapılaşma, tarihi kent merkezlerinde süreç içinde yaşanan ekonomik, toplumsal ve fiziki gerilemeler; kentsel arsa/arazinin etkin yönetimiyle ilgili kentsel politika ve stratejilerde yeni yaklaşımları zorunlu kılmaktadır. Bu süreçte özellikle geçmişle gelecek arasında bağı sağlamada önemli bir yere sahip tarihi kent merkezleri, eskiyen yapılar, sosyo-kültürel ve ekonomik dokudaki bozulmalar vb. nedenlerle çöküntü yerleri haline gelmiştir. Şehirlerin ruhu ve hafızası olan tarihi kent merkezilerinde; tarihi ve kültürel zenginliğin ortaya çıkarılması ve korunmasına yönelik olarak bireyle kentsel mekân arasındaki etkileşimi önceleyen, finansal kaygı ve rant baskısından uzak, bütüncül kentsel dönüşüm yaklaşımlarının kurgulanması hayati öneme sahiptir. Tez çalışması kapsamında, uygulama alanı seçilen Meram İlçesi Şükran Mahallesi, Konya kent merkezinde tarihi kale surları içerisinde kalan ve yakın çevresinde pek çok tarihi referans noktası bulunduran bir bölgedir. Şükran mahallesinde, son 20-30 yıllık süreçte çevre ve yaşam kalitesi hızlı bir şekilde düşerek çeşitli sorunlar oluşmuştur. Şükran mahallesini yeniden canlandırmak, tarihi ve kültürel mirası görünür hale getirmek üzere; koruma, canlandırma ve kentsel yenileme stratejilerinin birlikte yürütüldüğü kentsel dönüşüm kurgusu ve uygulaması tezde ele alınmıştır. Konya kent merkezinde III. Derece Arkeolojik Sit Alanında yer alan Şükran mahallesinde bulunan tarihi yapıların görünürlüğünü artırmak üzere tarihi yapıların çevresinde kamusal alan kullanımını arttırma ihtiyacı ve arkeolojik kalıntılar çıkması nedeniyle yeni plan çalışmasında yapı yoğunluğu düşürülmüştür. Bu nedenle taşınmaz sahiplerinin mülkiyet haklarının, Şükran mahallesine yakın konumda ve sosyoekonomik dokusu itibariyle benzeyen ve gelişimi teşvik edilen Uluırmak ve Aymanas bölgelerine aktarımını esas alan bir yaklaşım benimsenmiştir.With the rise of population in urban areas that started in the 1950s, urban sprawl, illegal dwelling, problems of basic infrastructure, structuring in disaster risk areas, decline in economic, social, and physical processes lead to obligatory and new policies and strategies about the active administration of urban areas. In this process, historical urban city centres that correlates past and future became almost collapsed due to old buildings, deformation in socio cultural and economic parts. Historical city centres have the soul and memory of the city. Therefore, historical and cultural richness should be preserved and the interaction between individual and urban space should be foregrounded without financial anxieties and rent seeking which is vital. This study analyzes Şükran Neighborhood in Meram as the application which is at the city centre and within the castle walls as a reference point. There have been various problems in Şükran Neighborhood for 20-30 years. In order to revitalize Şükran Neighborhood and foreground historical and cultural heritage, urban transformation fiction was analyzed for preserving, revitalization, and renewal strategies. The density of building have been descreased due to the archeological ruins in Şükran Neighborhood which is in the archelological site in the third degree. Therefore, transfering Uluırmak and Aymanas areas that resembles Şükran Neighborhood in socio economic level preferred