Marketisation of railway sector and regulation in Turkey.

TEZ10832Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2017.Kaynakça (s. 129-134) var.xviii, 136 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm.Devletlerin iktisadi ve sosyal amaçları vardır ve amaçların gerçekleştirilebilmesi için farklı yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemlerden birisi de regülasyondur. Regülasyonla devlet doğal tekel niteliğindeki havayolu, demiryolu ulaşımında, finansal piyasalarda, enerji ve telekomünikasyon alanlarında ekonomik düzenlemeler yapmıştır. Düzenlemeler ile ekonomilerin daha açık hale gelmesi, maliyetlerin azalması, artan verimlik, rekabetin ve büyümenin teşvik edilmesi, ülkeleri daha rekabetçi bir yapıya sahip olmasıdır. Çünkü rekabet, iktisadi etkinliğin gerçekleşmesini sağlayarak; toplumsal refaha katkıda bulunmaktadır. Ulaştırma hizmetleri ekonomik, sosyal ve kültürel faaliyetlerin kilit unsurudur. Sanayileşme sürecinde üretimin kitleselleşmesi sonucu yeni bir ulaştırma biçimi olarak ortaya çıkan demiryolları özellikle kömür, demir ve çelik gibi ağır ve hacimli malların daha ucuz, daha hızlı bir şekilde taşınmasında önemli bir rol almıştır. Ancak otomotiv sanayisi ve karayolunun gelişmesi ile demiryolu taşımacılığının aldığı pay gittikçe azalmıştır. Ülkemizde TCDD’nin işletme faaliyetlerine bakıldığı zaman gerek yolcu gerekse yük taşımacılığında aldığı payın yıllar itibari ile sürekli düşüş gösterdiği görülmektedir. TCDD’ye mali açıdan bakıldığında ise son yıllarda sürekli ve büyük miktarlarda zarar eden kamu işletmesi olduğu görülmektedir. Ülkemizde demiryolu sektörünün rekabete açılması konusu yıllardır tartışılan bir konu olmuştur. Türk demiryolları 20 Haziran 2016 yılında rekabete açılmıştır. Rekabete açılma sürecini Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü yürütmektedir. Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü; sektörün serbestleşme sürecinin altyapısının oluşturulması ve demiryolu taşımacılığı alanında komisyonculuk ve organizatörlük yapanlara karşı geniş bir yetki kullanılması, hizmet esasları ve mali yeterlilikleri belirleme görevleri yürütecektir. Bu yüksek lisans tezinde kapsamında demiryolu sektöründe önemli beş ülke bakılmıştır. Bu bilgiler ışığında, Türkiye’de demiryolu ulaşımı kapsamlı bir şekilde incelenmiş; demiryolu sektörünün ekonomik yapısı, rekabete açılmasında hangi yöntemler izleneceği gibi konularda tartışılmıştır. Demiryolu sektörünün ekonomik yapısı, Avrupa ölçeğinde yeniden yapılanma süreci geçiren ülkelerin tercih ettikleri modeller incelenecek, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile TCDD’nin demiryollarının rekabete açılması konusunda yaptığı çalışmalar ve demiryollarının rekabete açılmasının avantajları/dezavantajları, meydana gelebilecek sorunlar ve bu sorunlara çözüm önerileri sunulacaktır.Governments have fiscal and social purposes. In order to realise these purposes, the governments may use different methods. Regulation is one of these methods. Nowadays, it is hard to provide perfect competition due to existence of free market economy. Governments have made economical regulations in some areas especially in airway, railway and highway transportation; financial markets, energy and telecomunication. Regulations in these areas have ‘natural sole trade’ qualification and obliged to be so due to their strategical importance. Open economies, decreasing costs, increasing productivities, promoted economical growths force countries to play the role of more competitive structure. It is simply because competition makes contribution to social welfare by realisation of economic efficiency. Transport services are key elements of economical, social and cultural activities. Railways, which shown up as a new way of transportation as a result of massification of productivity during industrialisation period, has played an important role in quicker and cheaper transportation of weighty and bulky products such as coal, iron, steel. However, with development of automotive industry and highways; participation of railway transportation has decreased day by day. Organized structure of railway transportation show differences from country to country. 5 important countries in railway transportation are investigated in this study. In light of these informations, railway transportation in Turkey is handled in a detailed way. In our country, considering TCDD’s operating activities; it has been observed that participation in either passenger or burden transportation has been constantly decreased. When analysed financially, it is seen that TCDD is a constant loss maker public enterprise in large amounts. Marketization of railway sector in our country has been a matter of discussion by years. These discussions are generally originated about economical structures of railway sector, methods to be followed during marketization