Türkiye’de Üreticilerin Tarımsal Desteklerden Faydalanma Durumu Üzerine İnceleme

Tarımın kendine özgü şartları her ülkede bu sektörün devlet tarafından doğrudan veya devlet tarafından yetkili kılınmış kurumlar aracılığı ile korunmasını ve desteklenmesini zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle ülkemizde de desteklemeden yoksun bir tarım sektörü düşünmek mümkün değildir. Günümüzde gerek içsel gerekse dışsal gelişmeler sonucunda tarımsal desteklemelerde kullanılan araçlar değişmiş ve amaçlara göre çeşitlenmiştir. Tarıma verilen desteklemelerin miktarı kadar, bu desteklemelerden üreticilerin ne ölçüde yararlandığının incelenmesi verilen desteklerin etkinliği açısından önemlidir. Bu çalışmada, Türkiye’de, tarımsal desteklemelere konu olan buğday, pamuk, ayçiçeği, mısır üreticilerinin 2014 yılı itibariyle tarımsal desteklemelerden yararlanma durumu analiz edilmiştir. Bu amaçla her bir ürünün önemli üretim bölgeleri dikkate alınarak toplam 1008 üretici ile yüz yüze anket çalışması ile elde edilen veriler çalışmanın ana materyalini oluşturmaktadır. Desteklerden faydalanma düzeyini etkileyen faktörlerin belirlenmesinde lojistik regresyon analizinden yararlanılmıştır. Çalışmada mazot, gübre ve fark ödeme destekleri dışındaki desteklerden üreticilerin çok düşük oranlarda yararlandıkları görülmektedir. Multinominal lojistik regresyon analizi sonucuna göre desteklerden faydalanma olasılığını en fazla işletme büyüklüğünün, sonrasında mülk arazi oranının ve eğitimin arttırdığı belirlenmiştir. Bu bulgular, bir kez daha tarımsal desteklerden daha çok büyük işletmelerin ve arazi sahiplerinin yararlandığı sonucunu ortaya koymaktadır.TÜBİTA