Çukurova koşullarında farklı kökenli çöven (gypsophila sp.) türlerinde kök verimleri ve saponin içeriklerinin araştırılması

TEZ6063Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2006.Kaynakça (s.83-89) var.xii, 90 s. ; rnk. ; 29 cm.This study was conducted to determine root yield and saponin content of some Gypsophila species at Çukurova conditions in 2002- 2003 and 2003- 2004. G. pallida (Department of Field Crops, Agricultural Faculty, University of Ankara), G. paniculata (commercial cultivar), G. bicolor (Van- Özalp, Yenitulgaly village) and different three ecotip of G. arrosti var. nebulosa (Isparta regions) were adapted but G. bitlisensis (Bitlis- Alacabük Mountain), G. pilosa (Urfa- Birecik) and G. ruscifolia (Van- Baºkale- Köprüağzy village) species were not able to reproduced in the Çukurova conditions. In These species, plant hight 123.50- 5.03 cm, number of branch 12.97- 3.9 per plant, grain weight 2.519- 0.537 g, seed yield 80.08- 39.25 kg/da, root lenght 44.53- 27.27 cm, root diameter 4.42- 0.65 cm and protein rate 9.31- 7.03 % were varied. The highest dry root yield of one year old plant 472.15 and two years old plant 837.87 kg/da were obtained from G. pallida. The lowest dry root yield 14.00- 143.59 kg/da in the first and second years old respectively were obtained from G. bicolor. The highest saponin content was obtained from G. bicolor (16.79 % and 18.02 %, first and second age respectively), and the lowest ones was determined in G. paniculata (8.89 % and 9.02 %, respectively) species. In regard to saponin yield, G. pallida was suggested for that region because it had maximum value for saponin yield.Bu çalışma, bazı Gypsophila türlerinin kök verimleri ve saponin içeriklerinin belirlenmesi amacıyla 2002- 2003 ve 2003- 2004 yetiştirme sezonlarında, Çukurova Koşullarında yürütülmüştür. Çalışmada G. pallida (Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü), G. paniculata (Ticari Çeşit), G. bicolor (Van- Özalp Yeni Tulgalı Köyü) ve G. arrosti var. nebulosa (Isparta- İslamköy, Atabey Ovası ve Kuleönü) türünün üç farklı ekotipi bölgeye uyum sağlarken, G. Bitlisensis (Bitlis- Alacabük Dağı), G. pilosa (Urfa- Birecik) ve G. ruscifolia (Van- Başkale, Köprüağzı Köyü) türleri çoğaltılamamıştır. Çoğaltılabilen türlerde bitki boyu 5.03- 123.50 cm, dal sayısı 3.9- 12.97 adet/bitki, bin tohum ağırlığı 0.537- 2.519 g, tohum verimi 39.25- 80.08 kg/da, kök boyu 27.27- 44.53 cm, kök çapı 0.65- 4.42 cm ve protein oranı % 7.03- 9.31 arasında değişim göstermiştir. En yüksek kuru kök verimi bir yaşındaki bitkilerde 472.15 kg/da ve iki yaşındaki bitkilerde 837.87 kg/da olarak G. pallida türünde tespit edilmiştir. En düşük kuru kök verimi ise bir yaşındaki bitkilerde 14.00 kg/da ve iki yaşındaki bitkilerde 143.59 kg/da olarak G. bicolor türünde belirlenmiştir. Köklerdeki en yüksek saponin oranı (% 16.79- 18.02) bir ve iki yaşındaki bitkilerde G. bicolor türünde saptanırken, en düşük saponin oranı da G. paniculata (% 8.89- 9.02) türünde saptanmıştır. Saponin verimleri ele alındığında bir ve iki yaşındaki bitkilerde G. pallida türü bölge için önerilmektedir.Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No:ZF2003D