Determination of radioactivity levels in Turkish stones used as building materials and investigation of their radioactivity relations with mineralogic and chemical compositions.

TEZ9141Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2008.Kaynakça (s. 192-203) var.xvii, 204 s. : res., tablo ; 29 cm.Bütün yapı malzemeleri değişik miktarlarda doğal radyonüklitler içermektedir. Kayalardan ve topraktan elde edilen malzemeler genellikle Uranyum(238U) ve Toryum (232Th) serilerinin doğal radyonüklitleri ile Potasyum (40K) radyoaktif izotopunu içermektedir. Uranyum serilerinde 22fiRa ile başlayan bozunma serisi önem arz ettiğinden, referanslar genellikte Uranyum yerine Radyuma yapılmaktadır. Yapı malzemelerindeki radyoaktivitenin kontrol amacı, maruz kalınan doğal radyasyon seviyesinin bu malzemeler nedeniyle artmasının önlenmesidir. Toplum üyelerinin alacağı radyasyonun mümkün olan en düşük seviyede tutulması esastır. Ancak, yapı malzemelerinin kullanım alanının genişliği nedeniyle bunlardan kaynaklanan radyasyonun tamamen önlenmesi mümkün değildir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de mermer, granit, bazalt, traverten ve benzeri yapı malzemelerine, hammadde oluşturacak yapıtaşlarının çıkarıldığı belli başlı maden ocaklarında, yerinde numune alma metotlarıyla numuneler alıp, daha sonra bu numunelerin radyonüklit-alfa-gama ışımasına bağlı olarak, kimyasal özelliklerini belirleme işlemlerine tabi tutmak ve radyoaktif element-jeolojik formasyon ilişkilerini belirlemektir. Çalışmanın sonucunda elde edilen verileri ilgili kurum ve kuruluşlar ile paylaşarak yapı malzemeleri ile ilgili standartların hazırlanmasında doğru ve güvenilir bilgi oluşturmak ve Türkiye geneline yapılacak aynı tür çalışmalar için hem donanım hem de bilgi açısından alt yapı sağlamaktır.All building materials consist of natural radio nuclides in varying amounts. Materials produced from rocks and soil generally contain natural radionuclide series, as 238U (Uranium) and 232Th (Thorium) with radioactive isotope as 40K (potassium). In U series, 226Ra series have an important place in radioactive half life series. Therefore, references are made for Radium series rather than Uranium. The aim of controlling the radioactivity in building materials is to prevent the increase in the natural radiation dozes taken due to use of these materials. Unfortunately, it is not possible to prevent the radiation from the stones completely, because, the extent of use areas of them is very broad. The aim of this study is to measure the radio activities of the stone samples, such as granite, marble, basalt, travertine, ect. taken from the main stone mines and to determine their relation between their radio activities and chemical compositions and geological formations. This thesis could provide useful information to set the standards, for the building materials from the radioactivity point of view.Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: MMF2005D8