Mineralogical and geochemical investigation of alterations in Yeşilbağlar-Kaban (Olur-Erzurum) region.

TEZ10939Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2015.Kaynakça (s. 141-161) var.x, 182 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm.Alpin Orojenik Kuşağı Doğu Avrupa’dan başlayıp, Türkiye ve Kafkaslar’dan geçerek, İran ve Afganistan’a kadar uzanan ve üzerinde birçok porfiri bakır-molibdenaltın yatağı bulunduran bir kuşaktır. Çalışma alanının yer aldığı Doğu Pontidler, bu kuşak içerisinde Doğu Anadolu Metalojenik Kuşak olarak adlandırılan bölgede yer almaktadır. Bu çalışmada Yeşilbağlar, Kaban ve Köprübaşı bölgelerinde yer alan alterasyon zonları ele alınarak, bu kapsamda yan kayaç ve cevherleşmelerde FTIR, XRD, mineral kimyası, tüm kayaç jeokimyası ve izotop jeokimyası analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışma alanındaki alterasyon zonlarında gözlenen cevherleşme, Eosen yaşlı altere olan dasitik kayaçlar içinde saçınımlı, ağsal ve çatlak dolgusu olarak görülmektedir. Cevherleşme pirit, kalkopirit, sfalerit, galen ve pirotin olup, gang minerali olarak kuvars, kalsit ve barit olarak tanımlanmıştır. FT-IR ve XRD analizleri ile alterasyonda yer alan kil, sülfat, sülfür, karbonat, silikat ve oksit mineralleri saptanmıştır. S izotop analizi sonucunda cevherleşmenin sülfür kaynağı magmatik kökenli olarak bulunmuştur. Jeokimyasal analiz sonucunda çalışma alanındaki kayaçların, yitim zonu ve buna bağlı olarak gelişen aktif kıta kenarında oluştuğu belirlenmiştir. Sr ve Pb izotop analizleri sonucunda alterasyonu oluşturan kaynağın, orojenik ortamda yitimden etkilenen manto ve kabuk kökenli olduğu belirlenmiştir. Arazi, petrografi ve jeokimya analizleri sonucunda Yeşilbağlar, Kaban ve Köprübaşı alterasyon zonlarının Alpin Orojenik Kuşağı içerisinde yer alan porfiri sistemde oluşan alterasyon zonlarına ve cevherleşmelere benzerlik gösterdiği ortaya konmuştur.The Alpine Orogenic Belt, possessing number of porphyry type coppermolybdenite-gold deposits, starts from the eastern Europe extending through Turkey- Caucasus till Iran and Afghanistan. The study area is situated in the Eastern Pontides that is the part of Eastern Anatolian Metallogenic Belt. In this study, the alteration zones within the Yeşilbağlar, Kaban and Köprübaşı localities have been selected and FT-IR, XRD, mineral chemistry, whole rock chemistry and isotope geochemistry analyses were carried out for the host rocks and mineralizations. Mineralization within the alteration zones are observed in altered Eocene dacitic volcanic rocks as disseminated, stockwork and joint-filling. Mineralization is characterized by pyrite, chalcopyrite, sphalerite, galenite and pyrrhotine. Whereas the gang minerals are of quartz, calcite and barite. Clay, sulphide, sulphur, carbonate, silicate and oxide phases within the alteration zone were determined by the FT-IR and XRD analyses. Sulphur source for the mineralization is established by the Sisotope analysis. Whole rock geochemistry suggests that the Eocene volcanic rocks were formed above a subduction zone along the active continental margin. Sr and Pb isotope analyses suggest that alteration zones were fed by subduction-related melts, originating from the combination of mantle and crust. The field and petrographical studies as well as the geochemical analyses show that the alteration zones within the Yeşilbağlar, Kaban and Köprübaşı regions can be well correlated with the porphyry type mineralizations along the Alpine Orogenic Belt.Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: MMF2010D5