The effect of natural resource on economic development: experiences of selected countries.

TEZ10659Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2014.Kaynakça (s. 135-147) var.xv, 148 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm.Doğal kaynak donamımları ülkeleri farklı yönlerden etkilemektedir. Doğal kaynakların büyümeyi ne yönde ve ne derece etkilediği, son zamanlarda literatürde yoğun bir şekilde incelenmektedir. 1980’ler öncesi dönemde hakim olan geleneksel görüş, doğal kaynak donanımının büyümeyi teşvik ettiğini savunmuştur. 1980’lerden sonra ise doğal kaynak zengini ülkelerin doğal kaynak donanımına sahip olmayan ülkelerle karşılaştırıldığında daha yavaş bir iktisadi büyüme sergilediklerini ifade eden ‘Kaynak Talihsizliği’, üzerine geniş bir literatür oluşmuştur. Otoriter rejimler ve kötü kurumsallaşmalar, artan borçluluk ve volatilite, iç savaş ve siyasi istikrarsızlık ve Hollanda hastalığı, doğal kaynak talihsizliğinin başlıca açıklamaları olarak gösterilmektedir. Bu çalışmada doğal kaynak donanımı ve iktisadi performans arasındaki ilişki, seçilmiş 12 ülke (İran, Irak, Kuveyt, Katar, Suudi Arabistan, Nijerya, Azerbaycan, Kazakistan, Rusya, Brezilya, Meksika ve Venezüella) kapsamında, 2000-2010 dönemi yıllık panel verileri kullanılarak analiz edilmiştir. Doğal kaynak donanımını temsilen ham petrol baz alınırken, ülke seçiminde ülkelerin ham petrol bakımından zengin olmaları ve dolayısıyla ham petrol ihracatçısı olmaları dikkate alınmıştır. Ayrıca petrol ihracatçısı ülkelerin seçiminde, farklı bölgelerden ülkeler seçilmesine de dikkat edilmiştir. Ülkelerin iktisadi performanslarının bir göstergesi olarak kişi başına reel GDP değişkeni alınmıştır. Açıklayıcı değişkenler ham petrol ihracat hacmi, ham petrol fiyatı, TÜFE ve reel döviz kurudur. Makroekonomik istikrarın önemini ortaya koymak ve modelin tahmin gücünü artırmak için, çalışmanın teorik modeline fiyat seviyesi ve reel döviz kuru değişkenleri dahil edilmiştir. Çalışmada ele alınan ülkelerin geneli için yapılan ampirik analizler ile incelenen açıklayıcı değişkenlerin kişi başına GDP’yi hangi yönde ve ne derece etkiledikleri belirlenmiştir. Tahmin sonuçlarına göre, kişi başına GDP ile am petrol ihracat hacmi, ham petrol fiyatları ve tüketici fiyat endeksi arasında pozitif yönlü ilişki bulunurken, reel döviz kuruyla negatif yönlü bir ilişkinin olduğu görülmektedir. Yapılan analizlerden elde edilen sonuçlara göre, petrolün söz konusu ülke ekonomilerine pozitif yönde katkı yaptığı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, ham petrol ihracat miktarı ve ham petrol fiyatlarındaki bir artış kişi başına GDP’yi artırmasına rağmen, bu artışın çok küçük olduğu anlaşılmaktadır. Ham petrol ihracatından elde edilecek gelirler, çalışmada ele alınan ülkeler için oldukça büyük bir önem taşımaktadır. Bu yüzden söz konusu ülkelerin, sahip oldukları ham petrol kaynaklarını verimli bir şekilde kullanarak iktisadi performanslarını artırmaları beklenilmektedir. Ham petrol ihracatındaki ve fiyatlarındaki artışın kişi başına GDP üzerindeki pozitif etkisinin oldukça küçük olmasından dolayı, elde edilen sonuçlar bu beklentilerin gerçekleşmediğini göstermektedir. Bu sonuçlar, zengin doğal kaynak donanımına sahip ülkelerin kaynak donanımı bakımından nispeten daha fakir olanlarla kıyaslandığında daha yavaş bir büyüme sergilediklerini ifade eden ‘kaynak talihsizliği hipotezini’ ni destekler niteliktedir. Çalışmada elde edilen genel sonuçlar incelenen ülkeler için, bu kaynakları etkin kullanmaya ve kaynak talihsizliğine neden olan faktörleri engellemeye yönelik politikaların önemini ortaya koymaktadır.The endowment of natural resources effect countries in different ways. Recently, how and how much natural resources effect the growth is intensively examined in the literature. The traditional mainstream of pre-1980s indicated that natural resources abundance would promote economic growth. However, there has been a huge literature after the 1980s on ‘resource curse’ which reveals that the countries with abundant resources seem to have less economic growth performance compare to those of countries with the scarce endowment of natural resources. Authoritarian regimes and bad institutionalizations, increasing indebtedness and volatility, civil war and politicalinstability and Dutch disease are seen among main explanations of natural resources curse. In this study the relationship between natural resource endowment and economic performance was analyzed using the annual panel data for the period of 2000-2010 of selected 12 countries (Iran, Iraq, Kuwait, Qatar, Saudi Arabia, Nigeria, Azerbaijan, Kazakhstan, Russia, Brazil, Mexico, Venezuela). Natural resources endowment was proxied by crude oil, while countries were selected according to their crude oil abundance and exports. Besides, when selecting oil exporting countries, their dispersion over different regions was taken into account. The variable of real gross domestic product (GDP) per capita was taken as a main indicator of countries’ economic performance. Explanatory variables are crude oil export volume, crude oil price, CPI and real exchange rate. The variables of price level and real exchange rate are aded to the model to reveal the importance of macroeconomic stability and increase the predictive power of the model. In this context, with the empirical analyses for all selected countries in general, the study investigated how much and in which direction these explanatory variables affect the real GDP per capita. The empirical results reveal that real GDP per capita is positively associated with real GDP per capita, crude oil export volume, crude oil prices and CPI, while there is a negative relationship with real exchange rate. Main results from analyses reveal that oil production tends to contribute to the economies in the countries investigated. However, even the crude oil exports and crude oil prices increase the GDP per capita, this increase seems to be very slight. Crude oil export revenues have been crucial for the countries countries examined. Therefore, these countries are expected to use their crude oil resources effectively and improve their economic performance. Because the positive effects of crude oil export and prices on GDP per capita are found very slight, the results do not support the evidence about the realization of this expectation. The overall evidence support the ‘resource curse hypothesis’ which indicates that natural resource abundant countries tend to have less economic growth compare those of countries with scarce resources. Overall findings emphasize the importance of policies to be able to use this resources efficiently and prevent the possible factors that can cause resource curse for the countries investigated