Osmanlı Kadı Kayıtlarına Göre XVII. ve XVIII. Yüzyılda Sosyal Kontrol Mekanizması Olarak Mahalle Şuuru (Konya Örneği)

XVII-XVIII. Yüzyıl Konya’da mahalle, şehir yaşamının temel unsurları arasında yer almıştır. Ortak bir yaşam alanı ve ortak bir sorumluluğu ifade eden mahalle, mahalle şuurunu da beraberinde içermektedir. Mahalle şuuru, mahalle yaşamının şekillenmesinde ve kontrol edilmesinde önemli bir öğe olarak karşımıza çıkmaktadır. Mahalle yaşamında bireylerin toplumsal kodlara uyup uymadıklarının kontrol edilmesinde ve buna göre mahalle üyelerinin kimliklerinin iyi veya kötü olarak algılanmasında mahalle şuuru etkin olmuştur. Bu konuda mahallenin en gizli konularına vakıf olan ve mahalle üyelerini iyi tanıyan mahalle imamı, mahalle şuurunun işlerliğinde baş aktör olarak yer almıştır. Mahalle şuuru, hem iktidarın, hem de toplumun onayladığı yaşam tarzının sürdürülmesine ve mahalle güvenliğinin korunmasına önemli katkılar sağlamıştır. Haksız yere bireysel özgürlüklere müdahale edildiği durumlarda ise, mahkemeler aracı kılınarak engel olunmuştur. Bu araştırma, toplumsal ve idari açıdan sosyal sistemin önemli unsurları arasında yer alan mahalle yaşamı içerisinde sosyal kontrol mekanizması olarak mahalle şuurunu birincil kaynakların sunduğu verilerden hareketle incelemeye ve tahlil etmeye çalışmaktadır.Neighborhood was one of the most important elements of urban life in Konya in the seventeenth and eighteenth centuries. Signifying a shared sphere of living and a sense of common responsibility, the concept of neighborhood includes a common neighborhood consciousness. Neighborhood consciousness appears as an important agent in forming and controlling neighborhood life. This consciousness played an active role in leading individuals to conform to social codes and in the individuals' gaining good or bad images in the minds of the neighborhood inhabitants. Knowing the most secret issues of the neighborhood and highly familiar with the inhabitants, the neighborhood imam played the leading role in the operation of neighborhood consciousness, which made important contributions not only to maintaining the way of life approved of by both the political authority and society but also to neighborhood security. However, when individual rights and freedoms were threatened, courts acted as the guarantor of these. This study is intended to investigate neighborhood consciousness as a social control mechanism, depending on the data collected from primary historical and judicial sources