Osmanlı Kadı Kayıtlarına göre XVII ve XVIII. Yüzyılda Sosyal Kontrol Mekanizması Olarak Mahalle Şuuru (Konya Örneği)

XVII-XVIII. Yüzyıl Konya'da mahalle, şehir yaşamının temel unsurları arasında yer almıştır. Ortak bir yaşam alanı ve ortak bir sorumluluğu ifade eden mahalle, mahalle şuurunu da be- raberinde içermektedir. Mahalle şuuru, mahalle yaşamının şe- killenmesinde ve kontrol edilmesinde önemli bir öğe olarak karşımıza çıkmaktadır. Mahalle yaşamında bireylerin toplum- sal kodlara uyup uymadıklarının kontrol edilmesinde ve buna göre mahalle üyelerinin kimliklerinin iyi veya kötü olarak algı- lanmasında mahalle şuuru etkin olmuştur. Bu konuda mahallenin en gizli konularına vakıf olan ve mahalle üyelerini iyi ta- nıyan mahalle imamı, mahalle şuurunun işlerliğinde baş aktör olarak yer almıştır. Mahalle şuuru, hem iktidarın, hem de toplumun onayladığı yaşam tarzının sürdürülmesine ve mahalle güvenliğinin korunmasına önemli katkılar sağlamıştır. Haksız yere bireysel özgürlüklere müdahale edildiği durumlarda ise, mahkemeler aracı kılınarak engel olunmuştur. Bu araştırma, toplumsal ve idari açıdan sosyal sistemin önemli unsurları ara- sında yer alan mahalle yaşamı içerisinde sosyal kontrol meka- nizması olarak mahalle şuurunu birincil kaynakların sunduğu verilerden hareketle incelemeye ve tahlil etmeye çalışmaktadır.Neighborhood was one of the most important elements ofurban life in Konya in the seventeenth and eighteenth centuries. Signifying a shared sphere of living and a sense ofcommon responsibility, the concept of neighborhood includes a common neighborhood consciousness. Neighborhood consciousness appears as an important agent in forming and controlling neighborhood life. This consciousnessplayed an active role in leading individuals to conform tosocial codes and in the individuals' gaining good or bad images in the minds of the neighborhood inhabitants. Knowing the most secret issues of the neighborhood and highlyfamiliar with the inhabitants, the neighborhood imamplayed the leading role in the operation of neighborhoodconsciousness, which made important contributions not only to maintaining the way of life approved of by both the political authority and society but also to neighborhood security. However, when individual rights and freedoms werethreatened, courts acted as the guarantor of these. This studyis intended to investigate neighborhood consciousness as asocial control mechanism, depending on the data collectedfrom primary historical and judicial sources