Competitiveness analysis in the Turkish food industry

Gıda sanayi, girdilerinin hemen hemen tamamının yurtiçinden elde edilmesi nedeniyle genel ekonomi içerisinde karşılaştırmalı üstünlük gösteren ve ihracat potansiyeli yüksek kabul edilen sektörlerin başında gelmektedir. Ancak gıda üretiminde yalnız kendi kendine yeterli olmak değil aynı zamanda uluslararası pazarlarda rekabet edebilmek de önem taşımaktadır. Özellikle ekonominin liberalleşme sürecine girdiği 1980İİ yıllardan itibaren oluşan hızlı gelişmelerden ülkemiz gıda sanayii de etkilenmiştir. Teknolojide kaydedilen ilerlemelerin de katkısı ile gıda sanayii, doğrudan ihracata yönelik üretim yapısıyla uluslararası piyasalarda özellikle bazı alt sektörler itibariyle rekabet edebilir konuma ulaşmıştır. Bu çalışmada Türk İmalat Sanayii içerisinde rekabet gücü yüksek olan sektörlerden biri kabul edilen Türk Gıda Sanayii ile ilgili değerlendirmeler yapılarak, genelde ve alt sektörler bazında mevcut durumu incelenmiştir. Esasen gıda sanayii genel ekonomimiz içerisinde işyeri sayısı, istihdam ve yaratılan katma değer bakımından ağırlığı olan bir sektördür. Özellikle sebze meyve işleme sanayii ile makarna ve bisküvi sektörlerince gerçekleştirilen ihracatımız gıda sanayi içerisinde yaklaşık %75'lik bir oranla önemli bir yere sahiptir ve rekabet gücü en yüksek olan sektörlerdir. Diğer alt sektörler hakkında aynı yorumu yapmak doğru değildir. Hammadde sorunu başta olmak üzere verimlilik, kalite, finansman, atıl kapasite, modernizasyon ve pazarlama gibi sorunlar gıda sanayiinin rekabet gücünü olumsuz yönde etkilemektedir. Söz konusu bu sorunların çözümlenmesi sektörün rekabet gücünü arttıracak ve gıda sanayiinin alt dalları itibariyle istikrarlı gelişimine yardımcı olacaktır. Bir ülkenin veya bir sanayiinin rekabet gücü firmaları yapısal olarak önemli ölçüde etkilemesine rağmen, firmalar rekabet etmek zorundadırlar. Bu nedenle firmaların da kendi rekabet güçlerini hesaplaması, zayıf ve kuvvetli yönlerini belirlemesi ve stratejilerini ona göre saptaması gerekmektedir. Bu açıklamalardan hareketle araştırmada süt ve domates işleme sektöründen seçilen ikişer büyük ölçekli firma arasında farklılaştırılmış ürün oligopol modeliyle alt sektörlerin ve firmaların rekabet gücü ölçülmüştür. Elde edilen bulgulara göre süt sektöründen seçilen iki11 firmanın fiyat açısından işbirlikçi bir yaklaşımda oldukları ve birbirleri arasında sıkı bir rekabetin olmadığı, salça sektöründen seçilen iki firmanın ise aralarındaki fiyata dayalı rekabet gücünün yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Rekabet gücünün ve verimlilik düzeyinin yükselmesi, araştırma-geliştirme yapılmasına ve bunun sonucunda elde edilen teknolojideki gelişmelerin özümsenmesine bağlıdır. Rekabetçi tüm ülke ekonomilerindeki sektörlere benzer şekilde Türk gıda sanayi bu önerileri uygulamaya koyduğu ve bu yolla gerek kendi dışından gerekse kendi içinden kaynaklanan sorunları çözdüğü oranda rekabet gücünü yükseltebilecektir.Turkish food industry is considered as a leading one among the sectors which have comparative advantage and higher export potentials in the general economy mainly because of providing most of the requires inputs from domestic sources. However it is important, not only to be sufficient for itself in food production but also to be able to compete in the international market. Especially following 80*s while the economy was going through a liberalism process; food industry in Turkey was affected from the rapid changes. As a result of the improvements in technology, the food industry with its production structure directed to export, especially some of it's subsectors became capable of competing at the international level through some sub- sectors. In this study, Turkish Food Industry, that is accepted as the sector which has high competition capability, is examined including the sub sectors. Food Industry has a great place in the general economy from the view point of the number of employment, value added created.. Especially fruit, vegetable processing industry and pasta and biscuit sectors have an important place in the export market with a share of 75% and have a high competition capability. For other sub-sectors, the same decision is not true. The issue regarding raw material takes the first priority and productivity, quality, finance, idle capacity, modernization and marketing problems affects the competitive power in a negative direction. Solving these problems will increase competitive power and help the stable development of sub sectors. Firms must compete, eventhough the competition power of a country or industry affects in a large scale the structures of the firms. Thus the firms must determine their competition power their strenghts and weaknesses aspects and strategies. Based on these explanations, in this study the competitive power of the sub sectors in firms have been investigated for two large scale firms from the fluid milk and tomato paste industry by using the differentiated product oligopoly model. According to the results, it is found that the two fluid milk firms have cooperation in terms of pricing and are notIV strong rivals. For the tomato paste sector, it is found that the competition is high between the firms in terms of pricing. Increasing the level of competition power and the productivity level depend both on research and development, and the adaptation of new technology. Like the sectors, in the countries which have a competitive economy, Turkish food industry will increase its competitive power by solving its internal and external problems and applying above mentioned suggestions