A sociological analysis of Bektashi beliefs and rituals in Albania

Bu tez çalışmasında araştırılan konu Arnavutluk'taki Bektâşî inanç ve ritüellerinin sosyolojik tahlilidir. Tezde Bektâşîliğin tarih boyunca geçirdiği değişimlerin üzerine odaklanılmış ve sonra özellikle Arnavutluk'ta yaşadığı dönüşümler tahlil edilmiştir. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ülkede güçlenen komünizmin ardından Bektâşîlik pek çok problemin yanı sıra geleneğini idame ettirememe tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Bu bağlamda Dünya Bektâşî Merkezi ve dolayısıyla Bektâşî geleneğinin kesintiye uğramadan korunup korunmadığı tartışılmıştır. Gerek Bektâşîliğin gelişimi ve kollara ayrılmasında gerekse yaşadıkları dönüşümün çözümlenmesinde anlayıcı sosyoloji yöntemi kullanılmıştır. Çalışmamız giriş, sonuç ve değerlendirme dışında üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümünde genelde dini oluşumların özelde de Bektâşîliğin ortaya çıkış nedenleri ve tarikatın temel bileşenlerinden bahsedilerek Bektâşîlik ile ilgili yapılan farklı tanımlar ele alınmıştır. İkinci bölümde Bektâşîliğin Arnavutluk'ta yayılışı, coğrafik dağılımı, tekkelerinin çokça tutunduğu bölgeler, ayrıldığı kollar ve ayrılma sebepleri araştırılmıştır. Çalışmamızın üçüncü ve asıl kısmını oluşturan bölüm ise, günümüz Arnavutluk'undaki Bektâşî örgütlenmesi, inanç ve ritüellerine odaklanmıştır. Bu bağlamda güçlü Bektâşî hiyerarşisi incelenmiş, Bektâşî din adamlarının yeterlilik, tutum ve davranışlarına ilişkin bir tipoloji yapılmış, Bektâşî inançlarının eklektik/senkretik yapısı ortaya konmuş, Bektâşîlerin formel İslami ibadetler konusundaki tutum ve davranışları ile kendilerine mahsus ayinleri incelenmiş, Bektâşîlik'te çok önemli olan sembolizm ve ziyaret konusu ele alınmıştır.The investigated subject on this dissertation is a sociological analysis ofbeliefs and rituals of Bektashism in Albania. This academic study focuses on the establishment and development of the Bektashies through out history and after analyzed its transformations especially in Albania. After the Second World War with communism taking over the country, Bektashism among many problems faced with the danger of inability preservings tradition. Within this context the investigation focuses on the World Bektashies Centre and so the Bektashies tradition whether it is inherited as same as it was before communism regime. Both development of Bektashies and its various branches analizying of its came through transformation has been used interpretive sociology method. Besides introduction, result and evalutaion, this study consists of three main chapters. The first chapter of this study deals broadly with different definions regarding Bektashism by briefly mentioning the sect's basic components and the reasons for the emergence of religious formations in general and Bektashism in particular. In the second chapter of this dissertation will be investigated the expansion of Bektashism in Albania, its geographical distribution, places where Bektashi's tekkes took root and has investigated the split of Bektashism in different branches and what are the reasons behind it. The third chapter, which is the essential part of this study, the investigation has focusedon nowadays Albanian Bektashies organization, itsbeliefs and rituals. Within this context in this study has investigated the powerful hierarchy of Bektashies, It has made a typology of Bektashi's clergymen relating to their proficiency, attitudes, behaviours, and set forward eclectic/syncretic structure of the Bektashi's beliefs, has investigated the attitude and behaviours of Bektashies between formal Islamic worships and belong to their rituals, has discussed symbolism and pilgrimage subject which is very important in Bektashism.Türkiye Diyanet Vakf