O kształtowaniu umiejętności wartościowania nie tylko w procesie edukacji polonistycznej

In the article, the author addresses the issue of shaping valuation in the process of upbringing and education. It is emphasized the role of empathy in valuation and evaluation, as well as the conditions that contribute to its development. According to the author, empathy creates an emotional and cognitive process that plays a huge role in the education of a young person. She recalls the concept of critical thinking examined by Hannah Arendt, which draws attention to the fact that the condition of thinking is self-awareness, in its space we dialogue not only with other people, but also with ourselves. Critical thinking also includes a skilful, clear presentation of the author’s own position. There has been paid attention to the role of literature and language in shaping valuation skills, the responsibility of a Polish philologist who has a rich methodological workshop at his disposal. The role of games and play in shaping valuation skills have been emphasized. The author perceives the student’s preparation for meeting values and shaping valuation skills in a broader axiological perspective, taking into account the age of the student, his development opportunities, the impact of the family environment and education.W artykule podjęto zagadnienie kształtowania wartościowania w procesie wychowania i kształcenia. Podkreślono rolę empatii w wartościowaniu i ocenianiu oraz uwarunkowań, które sprzyjają jej rozwojowi. W przyjętym przez autorkę rozumieniu empatia tworzy proces emocjonalno-poznawczy, który odgrywa ogromną rolę w edukacji młodego człowieka. Przywołano koncepcję myślenia krytycznego Hannah Arendt, która zwróciła uwagę na to, że warunkiem myślenia jest samoświadomość – w jej przestrzeni dialogujemy nie tylko z innymi ludźmi, lecz również z samym sobą. W skład krytycznego myślenia wchodzi też umiejętna, jasna prezentacja własnego stanowiska. W niniejszym opracowaniu autorka podkreśliła rolę literatury i języka w kształtowaniu umiejętności wartościowania oraz odpowiedzialność polonisty, który otrzymuje do dyspozycji bogaty warsztat metodyczny, a także rolę gier i zabaw w kształtowaniu umiejętności wartościowania. Przygotowanie ucznia na spotkanie z wartościami i kształtowanie umiejętności wartościowania jest zaś postrzegane w szerszej perspektywie aksjologicznej, uwzględniającej wiek ucznia, jego możliwości rozwojowe, wpływ środowiska rodzinnego i edukacji